ترمیم دندان شکسته: چگونه دندان شکسته شده را ترمیم کنیم؟

شکستگی دندان یک مشکل نه چندان رایج است که می‌تواند برای هر کسی در هر سنی اتفاق بیفتد. آنچه در این مقاله می‌خوانید توضیحاتی درباره علل، علائم و نحوه ترمیم یک دندان شکسته است. تاکید ما در این مقاله بیشتر معرفی روش‌های ترمیم شکستگی دندان است بنابراین چنانچه در خصوص ترمیم دندان شکسته نیاز به اطلاعات بیشتر دارید، خواندن این محتوا به شما توصیه می‌شود.

📋 جدول کامل و کاربردی ترمیم دندان شکسته

🧩 دسته‌بندی	📌 عنوان	📝 توضیحات خلاصه
⚠️ علل شکستگی دندان	🔹 پوسیدگی دندان	تحلیل مینا و عاج → کاهش استحکام → شکستگی ناگهانی یا تدریجی
	🔹 عوامل خارجی	ضربه، جویدن اجسام سخت (یخ، ناخن، تخمه)، دندان‌قروچه، تصادف و …
🛠️ روش‌های ترمیم بدون آسیب به پالپ	🔹 اسپلینت دندان	بستن دندان لق یا ترک‌خورده به دندان سالم مجاور
	🔹 Reshaping (تراش و پالیش سطحی)	برای شکستگی‌های کوچک و لب‌پر
	🔹 Reattachment	چسباندن قطعه جداشده با کامپوزیت فلو
	🔹 پر کردن (Filling)	پر کردن حفره‌ها یا لب‌پری با کامپوزیت یا آمالگام
	🔹 باندینگ کامپوزیت	بازسازی لایه به لایه با تطابق رنگ و فرم طبیعی
💉 ترمیم در صورت آسیب به پالپ	🔹 درمان ریشه (Root Canal)	در صورت آسیب به عصب، ابتدا درمان ریشه انجام شده، سپس ترمیم
	🔹 ترمیم نهایی پس از درمان ریشه	بسته به میزان آسیب: بیلداپ، روکش یا کامپوزیت
💎 روش‌های زیبایی و پیشرفته	🔹 ونیر کامپوزیت/لمینت	برای دندان‌های جلو جهت بازسازی زیبایی + پوشاندن ترک یا شکستگی
🧱 بازسازی دندان‌های خلفی	🔹 انله (Onlay)	برای سطوح جونده در دندان‌های آسیاب در صورت شکستگی گسترده
	🔹 روکش کامل دندان (Crown)	در شکستگی‌های شدید یا بعد از درمان ریشه
❌ زمانی که دندان قابل ترمیم نیست	🔹 کشیدن دندان	در موارد شکستگی غیرقابل ترمیم
	🔹 جایگزینی با ایمپلنت یا بریج	پر کردن جای خالی دندان
🏠 مراقبت‌های خانگی فوری	🔹 نگه‌داری قطعه شکسته در شیر	مرطوب نگه‌داشتن تا ۴۸ ساعت، مراجعه سریع به دندانپزشک
	🔹 محافظت موقت از دندان	استفاده از موم، چای کیسه‌ای، عدم جویدن در ناحیه آسیب‌دیده
	🔹 پرهیز از مواد غذایی تحریک‌کننده	غذاهای سفت، خیلی گرم یا سرد، شیرین یا اسیدی
	🔹 مسکن در صورت درد	مصرف ایبوپروفن یا استامینوفن برای کنترل درد موقت

چرا دندان می شکند؟ (با علل شکستن دندان بیشتر آشنا شوید)

در صورت بروز، شکستگی دندان عمدتاً به 2 دلیل اتفاق می‌افتد. پوسیدگی دندان اولین و مهمترین علت آسیب‌های دندانی است. و بعد از آن، عواملی خارجی مانند وارد شدن ضربه، ساییدگی دندان‌ها و … می‌تواند مستقیماً از دلایل شکستن دندان و یا لب پر شدن دندان‌ها باشد.

توضیح عامل اول: پوسیدگی دندان

زمانی که بافت مینای دندان به دلیل حمله اسید و فعالیت باکتری‌ها یکپارچگی خود را از دست داده و تحلیل می‌رود، استحکام دندان کاهش یافته و حفراتی در آن ایجاد می‌شود. همینطور که دندان پوسیده‌تر می‌شود، ممکن است با هر بار جویدن، مستعد شکستگی بیشتر باشد. گاهاً به دلیل شدت پوسیدگی، تکه‌ای بزرگ از نسج دندان به دلیل عدم استحکام دچار افتادگی و شکستگی می‌شود.

توضیح عامل دوم: علل خارجی شکستن دندان

منظور از عوامل خارجی این است که دندان به واسطه نیروهای خارجی تحت تاثیر و فشار قرار می‌گیرد. زمانی که پای عامل و مقصر خارجی در میان باشد، معمولاً لبه‌های دندانی دچار شکستگی و آسیب می‌شوند. به عنوان مثال موارد زیر همگی می توانند به نوعی موجب لب پر شدن دندان شده و ما را جهت ترمیم دندان شکسته به نزد دندانپزشک روانه کند:

• شکستن تخمه و سایر خوراکی‌های مشابه
• جویدن جسم سفت و سخت مانند یخ، ناخن، خودکار و مداد و ….
• دندان قروچه (ناشی از استرس و فشار روانی به صورت خودآگاه یا در طول خواب)
• وارد شدن ضربه به دهان و دندان (مثلا برخورد مشت، توپ، سنگ یا هر شی دیگر به دهان)

روش‌های تشخیص نوع و محل شکستگی دندان

قبل از انتخاب روش درمان، تشخیص دقیق نوع و محل شکستگی دندان اهمیت زیادی دارد. گاهی ترک‌های مویی یا شکستگی‌های زیر لثه با چشم غیرمسلح دیده نمی‌شوند و نیاز به بررسی تخصصی دارند. دندانپزشک با استفاده از ابزارهای کمکی و روش‌های تصویربرداری پیشرفته، محل و عمق شکستگی را مشخص می‌کند تا مناسب‌ترین درمان برای حفظ دندان انتخاب شود.

معاینه توسط دندانپزشک

اولین گام در تشخیص شکستگی، مشاهده مستقیم دندان است. دندانپزشک با بررسی ظاهر دندان، تغییر رنگ، لب‌پریدگی یا خطوط مویی احتمالی، نوع آسیب را ارزیابی می‌کند. در این مرحله ممکن است از نور متمرکز یا رنگ‌های خاص برای نمایان شدن ترک‌ها استفاده شود.

رادیوگرافی و تصویربرداری دقیق

در صورتی که شکستگی در لایه‌های زیرین یا در ناحیه ریشه باشد، رادیوگرافی با زاویه‌های مختلف یا سی‌بی‌سی‌تی (CBCT) کمک می‌کند محل و عمق ترک به‌دقت مشخص شود. این تصاویر برای تصمیم‌گیری درباره نیاز به درمان ریشه یا جراحی حیاتی هستند.

تست‌های عملکردی و حرارتی

واکنش دندان به محرک‌های حرارتی (سرما یا گرما) می‌تواند سلامت پالپ را نشان دهد. اگر دندان به سرما حساس باشد ولی به گرما واکنش ندهد، احتمال نکروز پالپ وجود دارد. این تست‌ها در کنار بررسی‌های کلینیکی، به تشخیص دقیق‌تر نوع شکستگی کمک می‌کنند.

درمان دندان شکسته در دندانپزشکی چیست؟

بسته به اینکه شکستگی چطور اتفاق افتاده و شدت آن چقدر است، روش های درمانی مختلفی در دندانپزشکی وجود دارد.

ترمیم دندان شکسته ناشی از پوسیدگی چگونه است؟

اگر فرض کنیم ضربه شدیدی به صورت و دندان برخورد نکرده باشد، در بیشتر موارد علت شکستگی دندان، پوسیدگی است. در واقع پوسیدگی به قدری زیاد می شود که شخص بعد از جویدن غذا ممکن است متوجه شود بخشی از دندانش شکسته و ریخته است.

در چنین وضعیتی بهتر است از یک دندانپزشک عمومی و یا یک متخصص ترمیمی و زیبایی دندان کمک بگیرید. بسته به میزان شکستگی ناشی از پوسیدگی، ممکن است ترمیم های معمولی دندان، بیلداپ با کامپوزیت، اینله و انله و ترمیم هایی از این دست انجام شود. در این موارد معمولا آسیبی به پالپ دندان (عروق خونی و اعصاب) وارد نمی شود و نیازی به درمان ریشه (که در اصطلاح عامه به اشتباه عصب کشی شناخته می شود) نخواهد بود.

بهترین دندان، دندان طبیعی خود شماست!

رویکرد ما در مجموعه دندانپزشکی آرتمان درمان انجام درمان به صورت محافظه کارانه و با حفظ حداکثری نسج دندان طبیعی است. اگر به دنبال درمانی اصولی، طبیعی ومحافظه کارانه هستید، با همین نگاه میزبان شما در آرتمان درمان هستیم.

02166003625 09021216575

ترمیم دندان شکسته ناشی از عوامل خارجی چگونه است؟

اگر یک عامل خارجی باعث شکستگی دندان شده باشد دو حالت پیش خواهد آمد. حالت اول زمانی است که به پالپ دندان آسیبی وارد نشده باشد. ترمیم دندان شکسته در حالی که عروق خونی و اعصاب کاملا دست نخورده و سالم هستند و تنها لایه های پوششی آسیب دیده عبارتند از:

 اسپلینت دندان (Tooth Splint)

برای دندانی که فقط ترک خورده اما لب پر نشده باشد، اسپلینت دندان ممکن است راهکار مناسبی باشد. دندان آسیب دیده در این شرایط می‌تواند به یک دندان سالم (در مجاورت دندان ترک خورده) باند یا متصل شود تا به استخوان‌ها و لثه‌های اطراف دندان آسیب دیده اجازه بهبودی داده شود. این روش مخصوصا برای دندان‌هایی که شل یا به اصلاح لق شده‌اند می‌تواند مفید باشد.

تغییر شکل دندان (Reshaping)

اگر دندان به صورت جزئی لب پر شده باشد، می‌توان با تراش بسیار مختصر و پالیش آن، آن مشکل را برطرف کرد. این کار نیز یک روش ساده و کم هزینه برای ترمیم یک دندان شکسته یا لب پر شده است که نتایج نسبتا خوبی به دنبال دارد.

اتصال مجدد دندان به هم (Reattachment)

در بسیاری از موارد ترمیم دندان شکسته، امکان اتصال قطعات جدا شده با یک لایه نازک کامپوزیت فلو (flow) وجود دارد. برای اینکار ابتدا دندان تمیز و پاکسازی می‌شود سپس اچ و باند و لایه کامپوزیت فلو اعمال می‌شود تا در نهایت قطعه جدا شده روی کامپوزیت قرار داده شود. در واقع کامپوزیت فلو به عنوان چسب بین قطعه جداشده و دندان عمل می‌کند. در نهایت اگر لازم باشد محل شکستگی با کامپوزیت‌های معمولی تقویت خواهد شد.

پر کردن دندان (Filling)

اگر دندان را نتوان با روش اتصال مجدد و یا تغییر شکل دادن ترمیم کرد و آسیب وارده کمی بیشتر از حد انتظار باشد، اولین گزینه ترمیم، پر کردن دندان است. به راحتی می‌توان یک حفره یا شکستگی را با این روش ترمیم کرد. پر کردن دندان یک روش بدون درد است و بسته به نوع مواد پر کننده هزینه آن نیز متغیر است.

بازسازی با کمک باندینگ مواد کامپوزیت

برای ترمیم دندان شکسته جلو با کامپوزیت (یا هر کدام از دندان های آسیب دیده دیگر)، از دندان موکاپ و قالب گرفته می‌شود تا دندانپزشک بتواند برای انجام ترمیم، اصولی‌تر و بهتر عمل کند. ابتدا یک لایه یا پوسته زیرین از کامپوزیت در عمق محل شکستگی قرار داده می‌شود.

سپس لایه لایه کامپوزیت کار می‌شود تا دندان به طور کامل ترمیم شود. برای ترمیم ابتدا لایه‌های عاجی و سپس لایه‌های مینایی ولایه‌های شفاف لبه‌ای کار می‌شود تا در نهایت بعد از ترمیم، دندان به طبیعی‌ترین شکل ممکن بازسازی شود.

انواع ونیر دندان (Veneers)

ونیر دندان یک روش عالی دیگر برای پنهان کردن دندان‌های لب پر شده و ترک خورده است. ونیرها پوسته‌ها یا لایه‌های بسیار نازکی هستند که بیشتر به جهت زیبایی به سطح جلویی دندان‌ها متصل می‌شوند. لمینت دندان و ونیر کامپوزیت دو نوع ونیر مشهور هستند که نه تنها برای اصلاح طرح لبخند که برای ترمیم دندان شکسته نیز مورد استفاده قرار می‌گیرند.

انله دندان (Onlay)

اگر یکی از دندان‌های مولر یا پره‌مولر دچار آسیب جدی شده باشد طوری که علاوه بر لبه‌های دندانی، بخش میانی سطوح جونده آن‌ها نیز دچار آسیب شده باشد، می‌توان با انله دندان، شکستگی را ترمیم کرد.

روکش دندان (Crown) 

 در برخی موارد که شکستگی بسیار وسیع است ممکن است دندانپزشک تصمیم بگیرد برای ترمیم از روکش استفاده کند با این حال در بسیاری از اوقات، دندان‌هایی که به هر دلیلی دچار شکستگی شده‌اند نیازی به روکش دندان ندارند و می توان با کامپوزیت، ترمیم محافظه کارانه‌تر و بهتری انجام داد.

ترمیم دندان شکسته در حالت دوم

در تعدادی از شکستگی ها نیز ممکن است به پالپ دندان (اعصاب و عروق) آسیب وارد شده باشد که در این وضعیت ممکن است نیاز به مراجعه به اندودنتیست و انجام درمان ریشه وجود داشته باشد. در نهایت پس از 7 تا 10 روز بعد از درمان ریشه، دندان شکسته با یکی از روش هایی که پیشتر اشاره شد ترمیم می شود.

همچنین برخی از متخصصصان درمان ریشه اگر وضعیت اورژانسی بوده (مثلاً زمانی که بیمار مسافر است) و نیاز به درمان ریشه وجود دارد، می‌توان در همان جلسه درمان ریشه و ترمیم کامپوزیت دندان شکسته جلو را انجام داد. ولی نباید فراموش کرد که این مساله می‌تواند فشار زیادی به دندان وارد کند و احتمال شدت گرفتن دردهای بعد از درمان ریشه بیشتر می‌شود.

آخرین راه حل درمان دندان شکسته چیست؟

اگر دندان شما پس از ترک برداشتن یا شکسته شدن با هیچ روشی قابل ترمیم نباشد، احتمالا در نهایت مجبور خواهید شد آن را بکشید و از دهان خارج کنید. پس از کشیدن دندان، روش‌های زیادی برای پر کردن جای خالی آن وجود دارد. برای مثال ایمپلنت دندان، پل یا بریج دندان گزینه‌های جایگزین دندان از دست رفته هستند.

چند نکته که تا زمان مراجعه به دندانپزشک باید در نظر گفت

همانطور که گفته شد، ترمیم دندان شکسته حتماً باید توسط دندانپزشک صورت بگیرد، بنابراین باید به یک دندانپزشک (ترجیحاً متخصص ترمیمی و زیبایی) مراجعه شود. اما همیشه امکان مراجعه فوری وجود ندارد. به عنوان مثال، ممکن است شخص در نیمه‌های شب با شکستگی دندان روبرو شده باشد و یا در نزدیکی محل زندگی‌اش کلینیک دندانپزشکی وجود ندارد.

در چنین شرایطی لازم است تا مراجعه به دندانپزشک و ترمیم دندان شکسته، اقداماتی در خانه انجام شود. افراد می‌توانند اقدامات زیر را در پیش بگیرند:

قطعات جدا شده دندان را پیدا کنید

معمولا بعد از شکستن دندان، قطعه یا قطعاتی از آن جدا می‌شوند. این قطعات بهتر است در داخل شیر (در وهله اول) و یا آب قرار داده شوند و زیر 48 ساعت برای ترمیم به متخصص ترمیمی و زیبایی مراجعه شود. قرار دادن قطعات شکسته از این جهت انجام می‌شود که آن‌ها آب خود را از دست ندهند و یا خشک نشوند.

اگر قطعات شکسته در دسترس نباشند تا زمان مراجعه به متخصص چگونه از دندان محافظت کنیم؟

معمولاً با شکستن دندان، مقدار زیادی از عاج دندان در معرض دید قرار خواهد گرفت. این یعنی توبول‌های عاجی زیادی به محیط دهان باز می‌شوند. توبول‌ها لوله‌های نازک و میکروسکوپی در لایه عاج هستند که نسبت به سردی، گرمی، تغییرات ph و موارد دیگر حساس می‌باشند. زمانی که توبول‌ها به محیط دهان باز هستند، دندان بسیار حساس می‌شود و بیمار ممکن است درد و حساسیت زیادی تجربه کند.

بیمار برای محافظت از دندان تا زمان شروع درمان و ترمیم دندان شکسته بهتر است از مصرف خوراکی‌ها و مخصوصاً نوشیدنی‌های سرد و گرم اجتناب کند. با سمتی از دهان که دندان شکسته در آن قرار دارد بهتر است که چیزی جویده نشود و برای تسکین درد از مسکن‌های بدون نسخه کمک گرفته شود.

دندان را ایمن کنید

اغلب اوقات زمانی که دندانی دچار شکستگی می‌شود، ممکن است لبه‌های تیزی به جای بگذارد. برای اینکه بقیه بخش‌های دهان (مخصوصاً زبان و لب ها و لثه) از دندان شکسته شده و احتمالاً دارای لبه‌های تیز مصون باشند، هرگونه برجستگی و لبه تیز دندان شکسته شده را با موم دندانپزشکی، آدامس بدون قند و یا تی بگ بپوشانید. سعی نکنید برای بی خطر کردن لبه های تیز از اجسام خارجی مانند سوهان استفاده کنید زیرا ممکن است آسیب وارده بدتر شده و غیرقابل جبران باشد.

برای تسکین درد دست به کار شوید

ممکن است تا زمان ترمیم دندان شکسته درد و حساسیت دندانی تجربه شود، در چنین شرایطی برای کاهش التهاب و ناراحتی از مسکن بدون نسخه استفاده کنید. مسکن هایی مانند ایبوپروفن یا استامینوفن می‌توانند گزینه‌های مناسبی برای اینکار باشند.

در صورت نیاز فقط غذای نرم بخورید

بعد از شکستگی دندان اگر گرسنه هستید و نیاز به خوردن غذا دارید، تنها غذاهای آبکی و خیلی نرم بخورید. سعی کنید از مصرف غذاهای اسیدی، شیرین، خیلی گرم یا خیلی سرد اجتاب کنید زیرا درد و حساسیت دندان شکسته را افزایش می‌دهند.

دهان خود را شستشو دهید

اگر آسیب وارد شده به دندان کم و یا جزئی است، می‌توانید چند روز صبر کنید و آنگاه به دندانپزشک مراجعه کنید. در این فاصله حتما نخ دندان بکشید، با آب نمک دهان خود را بشویید، از خوردن غذاهای سفت و سخت اجتناب کنید و در صورت امکان با طرف مقابل دندان شکسته غذا را بجوید.

تفاوت درمان شکستگی دندان های قدامی و خلفی چیست؟

در تمام موارد شکستگی اگر به پالپ دندان آسیب وارد شده باشد صرف نظر از موقعیت دندان (خلف یا قدام) اولین گام درمان ریشه توسط متخصص اندو یا اندودنتیست خواهد بود.

پس از انجام درمان ریشه، متخصص ترمیمی و زیبایی درباره طرح درمان و اینکه چه نوع ترمیمی برای دندان مناسب است تصمیم‌گیری خواهد کرد. متخصص معمولًا در فرآیند تصمیم‌گیری به نوع و موقعیت دندان توجه می‌‌کند. بنابراین ممکن است تفاوت‌هایی در ترمیم شکستگی دندان جلو و دندان‌های خلفی وجود داشته باشد.

اگر بیمار علاوه بر ترمیم شکستگی دندان جلو، قصد اصلاح طرح لبخند یا زیباسازی دندان‌های جلو را داشته باشد، اولویت درمان می‌تواند استفاده از ونیر کامپوزیت‌ها، لمینت‌های سرامیکی، بیلداپ دندان و یا در کیس‌های با شکستگی گسترده روکش دندان باشد.

اما در خصوص ترمیم دندان شکسته خلفی از ونیر کامپوزیت‌ها و لمینت‌ها استفاده نمی‌شود. زیرا این درمان‌ها بیشتر جنبه زیبایی دارند، حال آنکه دندان‌های خلفی در معرض دید نبوده و تنها نیاز به مقاوم سازی با کمک ترمیم‌های مستحکم و با دوام‌تری دارند. برای ترمیم این دندان‌ها بیلداپ دندان و در صورت آسیب گسترده روکش گزینه‌های مناسب‌تری هستند.

عوامل مؤثر بر موفقیت درمان دندان شکسته

زمان مراجعه به دندانپزشک

هرچه درمان زودتر انجام شود، احتمال حفظ دندان و موفقیت ترمیم بیشتر است. تأخیر در مراجعه ممکن است باعث نفوذ باکتری‌ها، التهاب پالپ یا حتی نیاز به درمان ریشه شود. بنابراین، مراجعه فوری پس از شکستگی اهمیت زیادی دارد.

مهارت دندانپزشک و نوع مواد ترمیمی

تجربه دندانپزشک و استفاده از مواد چسبنده باکیفیت، نقش اساسی در دوام و زیبایی ترمیم دارند. انتخاب صحیح باندینگ، نوع رزین و روش لایه‌گذاری تأثیر مستقیمی بر استحکام اتصال و ماندگاری کار دارد.

کیفیت تطابق و بستن لبه‌ها

دقت در بستن لبه‌ها و تنظیم اکلوزال (تماس بین دندان‌ها) مانع از فشار بیش از حد بر ترمیم می‌شود. هرگونه ناهماهنگی در اکلوزال می‌تواند باعث لب‌پریدگی مجدد یا شکستگی ترمیم شود.

مراقبت‌های پس از درمان

رعایت توصیه‌های دندان‌پزشک بعد از درمان مانند پرهیز از جویدن مواد سخت، رعایت بهداشت دهان و مراجعات منظم برای کنترل، در ماندگاری نتیجه درمان نقش تعیین‌کننده دارد.

✅ نتیجه‌گیری

شکستگی دندان مشکلی است که ممکن است در اثر پوسیدگی‌های پیشرفته یا عوامل خارجی مثل ضربه و فشار ناگهانی ایجاد شود. بسته به شدت آسیب و محل دندان، گزینه‌های متنوع و مؤثری برای ترمیم آن وجود دارد؛ از درمان‌های ساده‌ مثل باندینگ و پر کردن گرفته تا راهکارهای پیشرفته‌تری مثل روکش، ونیر یا انله.

درمان موفق شکستگی دندان نیازمند ارزیابی دقیق، انتخاب روش مناسب و اجرای صحیح آن توسط دندانپزشک است. در بسیاری از موارد، با یک ترمیم به‌موقع و اصولی می‌توان عملکرد، دوام و زیبایی دندان را به بهترین شکل ممکن بازیابی کرد.

اگر به دنبال مرکزی هستید که در تمام مراحل درمان — از ارزیابی اولیه تا ترمیم نهایی — بر اصول مشخصی چون حفظ ساختار طبیعی دندان، دقت بالا، و زیبایی عملکردی پایبند باشد، ما در آرتمان درمان آماده‌ایم با همین نگاه میزبان شما باشیم.

❓پاسخ به سوالات رایج درباره ترمیم دندان شکسته

📚منابع

pubmed.ncbi.nlm.nih.gov
ada.org
www.healthline.com