کیست استخوان فک (معرفی 4 نوع کیست در استخوان فک)

کیست استخوان فک ممکن است در بخش‌های مختلف این استخوان تشکیل شود و شکل‌گیری آن داخل حفره دهان و استخوان‌های فک نیز بسیار محتمل است. کیست‌های استخوان فک می‌توانند در زیر پوست، زیر لایه پوشاننده دهان، در غدد بزاقی و داخل استخوان فک ایجاد شوند. در این مقاله اطلاعات کاملی درباره انواع کیست استخوان فک و روش‌های درمان آن‌ها در دندانپزشکی ارائه می‌دهیم.

خلاصه‌ای علمی از کیست‌های استخوان فک: انواع، تشخیص، درمان و نکات مهم

موضوع	توضیحات کوتاه	نکات مهم
کیست فک چیست؟ 🦷💧	حفره پر از مایع در استخوان فک، معمولاً غیرسرطانی	ممکن است اطراف ریشه یا دندان نهفته باشد
خطر کیست فک ⚠️❗	اغلب بی‌خطر ولی در صورت عدم درمان ممکن است عوارض داشته باشد	عفونت، تحلیل استخوان، شکستگی فک
انواع کیست فک 📋🦷	رادیکولار، دنتی ژروس، کراتوسیست ادنتوژنیک، آملوبلاستوما	هر نوع علائم و درمان خاص خود را دارد
تشخیص 🔍	معاینه بالینی، اشعه ایکس، سی‌تی اسکن، بیوپسی	ترکیب روش‌ها برای تشخیص دقیق
عوارض عفونی کیست 😖	درد، آسیب به دندان‌های مجاور، لق شدن دندان‌ها، شکستگی فک	نیاز به درمان فوری در موارد شدید
روش‌های درمانی 🛠️🩺	نظارت، کشیدن دندان، درمان ریشه، تخلیه، جراحی، مارسوپیالیزاسیون	انتخاب روش به اندازه و نوع کیست بستگی دارد
خطرات جراحی ⚠️🩹	خونریزی، عفونت، آسیب عصبی، شکستگی استخوان، مشکلات پروتز	اطلاع کامل بیمار قبل از جراحی ضروری است

کیست استخوان فک چیست؟

کیست فک یک حفره یا ساختار حفره مانند پر از مایع است که در داخل استخوان فک شکل می‌گیرد. این کیست ها می‌توانند در اطراف ریشه دندان‌ها یا حوالی دندان‌ های نهفته و نیمه نهفته ایجاد شوند و سرطانی نیستند.

دلایل ایجاد کیست استخوان فک چه هستند؟

کیست‌های استخوان فک می‌توانند به دلایل متعددی شکل بگیرند. شایع‌ترین علت‌ها شامل عفونت‌های دندانی و آبسه‌های درمان‌نشده، آسیب‌های فیزیکی به دندان یا استخوان فک، و حضور دندان‌های نهفته یا نیمه نهفته هستند. علاوه بر این، اختلالات ژنتیکی یا رشد غیرطبیعی سلول‌های دندانی نیز می‌تواند باعث تشکیل کیست شود. شناسایی علت ایجاد کیست به دندانپزشک کمک می‌کند تا روش درمانی مناسب را انتخاب کرده و احتمال بازگشت کیست را کاهش دهد.

آیا کیست فک خطرناک است؟

در واقع ساختارهایی که درباره آن ها بحث می کنیم به طور معمول خطرناک نیستند و اگر به موقع درمان شوند مشکلی به وجود نمی آورند. اما زمانی که درمان آن ها به تاخیر بیفتد قاعدتا می توانند خطرناک بوده و باعث بروز عوارض مختلف شوند.

 انواع کیست استخوان فک را بیشتر بشناسید

انواع مختلفی از کیست فک وجود دارد:

1. کیست رادیکولار: این در واقع شایع ترین نوع کیست فک است و معمولا در نوک ریشه دندان ایجاد می شود و اغلب با عفونت یا آبسه دندان همراه است.

1. کیست دنتی ژروس: این کیست در اطراف تاج دندان نهفته یا نیمه نهفته (بیشتر دندان عقل) بروز می‌کند. این نوع کیست معمولاً در طول عکس‌برداری‌های معمول دندانپزشکی کشف می‌شود و می‌تواند باعث تورم و جابجایی دندان‌های مجاور نیز شود.

1. کراتوسیست ادنتوژنیک: این نوع از کیست در صورت بروز، خطرناک ترین کیست فک است که تمایل به عود پس از درمان دارد. اغلب در ناحیه خلفی فک پایین ایجاد می شود و می تواند باعث تحلیل استخوان و درد شود.
2.  

1. آملوبلاستوما: اگرچه از نظر فنی کیست نیست، اما آملوبلاستوم یک تومور خوش خیم است که می تواند به صورت ضایعه کیستیک در فک ظاهر شود. این کیست از سلول های مسئول تشکیل مینای دندان ناشی می شود و برای درمان نیاز به مداخله جراحی دارد.

مقایسه انواع کیست‌های استخوان فک

نوع کیست 🦷	محل شایع	ویژگی‌ها	روش درمان معمول
رادیکولار	نوک ریشه دندان	شایع‌ترین، اغلب با عفونت همراه	درمان ریشه یا کشیدن دندان
دنتی ژروس	اطراف تاج دندان نهفته	ممکن باعث تورم و جابجایی دندان‌ها شود	کشیدن دندان، تخلیه کیست
کراتوسیست ادنتوژنیک	فک پایین خلفی	تمایل به عود، تحلیل استخوان	تخلیه کامل، جراحی
آملوبلاستوما	فک پایین یا بالا	تومور خوش‌خیم، ظاهر کیستیک	جراحی و پیگیری دقیق

تشخیص نوع دقیق کیست استخوان فک بالا یا پایین به چه صورت است؟

تشخیص کیست فک بالا یا پایین معمولاً از طریق معاینه بالینی، تکنیک های رادیوگرافی مانند اشعه ایکس، سی تی اسکن یا ام آر آی و گاهی با انجام بیوپسی انجام می شود. گاهی اوقات ممکن است ترکیبی از این روش ها برای تشخیص قطعی نوع کیست و علت بروز آن در نظر گرفته شود.

عوارض کیست‌های عفونی چیست؟

در صورتی که کیست فک عفونی شود، می‌تواند بسیار دردناک باشد. کیست‌ها ممکن است خیلی بزرگ شوند به طوری که به دندان‌های مجاور آسیب زده و موجب لق شدن آن‌ها شوند. همچنین کیست‌‌های خیلی بزرگ می‌توانند در فک گسترش یابند و در موارد نادر به حدی بزرگ شوند که منجر به شکستگی فک شوند.

بهترین دندان، دندان طبیعی خود شماست!

رویکرد ما در مجموعه دندانپزشکی آرتمان درمان انجام درمان به صورت محافظه کارانه و با حفظ حداکثری نسج دندان طبیعی است. اگر به دنبال درمانی اصولی، طبیعی ومحافظه کارانه هستید، با همین نگاه میزبان شما در آرتمان درمان هستیم.

02166003625 09021216575

درمان کیست‌های استخوان فک چیست؟

درمان کیست فک شامل روش‌های مختلفی است که به عوامل مختلفی مانند اندازه، نوع و محل کیست بستگی دارد. در زیر روش‌های درمانی مورد استفاده برای کیست آورده شده است:

مشاهده و نظارت

گاهی اوقات، کیست‌های کوچک و بی‌علامت استخوان فک نیازمند درمان فوری نیستند. از طریق معاینات منظم و عکسبرداری با اشعه ایکس، دندانپزشک می‌تواند کیست را کنترل کند و در صورت بروز مشکل، درمان لازم را انجام دهد.

کشیدن دندان

اگر کیست استخوان فک بالا یا پایین همراه با پوسیدگی یا عفونت شدید است، ممکن است نیاز به کشیدن دندان و برداشتن آن باشد. این روش به طور مستقیم عفونت و پوسیدگی را از بین می‌برد.

درمان ریشه دندان

در برخی موارد، درمان ریشه دندان (عصب کشی) می‌تواند برای نجات دندانی که نوک ریشه آن تحت تأثیر کیست قرار گرفته است، انجام شود. این درمان شامل برداشتن پالپ عفونی از دندان و پر کردن کانال ریشه برای جلوگیری از عفونت بیشتر دندان استفاده می‌شود.

تخلیه کیست

تخلیه کیست فک یک روش جراحی است که در آن کیست و بافت اطراف آن به طور کامل برداشته می‌شود. این روش اغلب برای کیست‌های بزرگتر یا کیست‌هایی که به ناراحتی یا عوارض قابل توجهی منجر می‌شوند، استفاده می‌شود.

مارسوپیالیزاسیون یا کیسه‌سازی

مارسوپیالیزاسیون (Marsupialization) یک تکنیک درمانی برای کیست‌های بزرگ است که نمی‌توان آنها را به طور کامل برداشت کرد. در این روش، کیست دندان به صورت جراحی باز شده و به لبه لثه بخیه می‌شود تا یک کیسه کوچک یا مارسپیوم (marsupium) ایجاد شود. این کار باعث تخلیه تدریجی و بسته شدن کیست در طول زمان می‌شود.

جراحی فک

در مواردی که کیست باعث از دست دادن یا تغییر شکل قابل توجه استخوان فک شده است، ممکن است جراحی فک برای بازسازی ناحیه آسیب دیده و بازگرداندن عملکرد و زیبایی فک ضروری باشد.

با کمک اشعه ایکس اندازه کیست فک مشخص می‌شود و شیوه جراحی نیز معمولا به اندازه کیست بستگی دارد. برای دسترسی به کیست معمولا برشی بر روی بافت لثه زده می‌شود. اگر کیست خیلی بزرگ نباشد، کل پوشش حفره برداشته می‌شود و برای بررسی به آزمایشگاه ارسال می‌شود. سپس لثه بخیه می‌شود و حفره استخوانی پس از برداشتن کیست طی هفته‌ها و ماه‌های آینده به تدریج بهبود می‌یابد. در جریان جراحی و بر اساس ضرورت، احتمال دارد دندان‌های نهفته، نیمه‌نهفته، شکسته یا بدشکل کشیده شوند.

خطرات جراحی برای برداشتن کیست فک چیست؟

مانند سایر جراحی‌های دیگر خطرات عمومی و کلی مرتبط با عمل جراحی، در جراحی کیست هم وجود دارد. اما برخی از عوارض عمل به دنبال برداشتن کیست فک عبارتند از:

• مقداری خونریزی از لثه در روز اول معمول است.
• منطقه جراحی می‌تواند آلوده شود که البته با آنتی بیوتیک قابل درمان است.
• عصبی که از مجرا یا مسیری در مرکز فک پایین عبور می‌کند، مسئول انتقال حس به لب پایین، چانه و دندان‌های پایین است. این عصب ممکن است هنگام برداشتن پوشش کیست، آسیب دیده یا پاره شود و در نتیجه فرد ممکن است در لب و چانه خود احساس گزگز یا بی‌حسی کند. برخی افراد ممکن است به صورت دائم حس مناطق ذکر شده را از دست بدهند.
• در موارد نادر اگر اندازه کیست بسیار بزرگ باشد، ممکن است استخوان فک در حین جراحی یا بعد از آن مستعد شکستگی باشد.
• افرادی که از پروتز دندان مصنوعی استفاده می‌کنند، ممکن است پس از جراحی نتوانند از آن به خوبی استفاده کنند.

درمان کیست استخوان فک توسط چه دندانپزشکانی انجام می شود؟

برای تشخیص و درمان کیست فک بالا یا پایین میبایست به یکی از متخصص دندانپزشکی زیر مراجعه شود:

• متخصص لثه
• متخصص درمان ریشه (چنانچه کیست های مرتبط با ریشه و نوک ریشه دندان ایجاد شده باشد)
• متخصص جراحی دهان و دندان
• دندانپزشکان عمومی بسیار باتجربه

راه‌های پیشگیری از کیست استخوان فک

پیشگیری مستقیم از کیست‌های فک همیشه ممکن نیست، اما رعایت بهداشت دهان و دندان، مراجعه منظم به دندانپزشک و درمان به موقع پوسیدگی‌ها و عفونت‌های دندانی می‌تواند خطر شکل‌گیری کیست را کاهش دهد. همچنین کنترل و درمان دندان‌های نهفته یا نیمه نهفته، مراقبت از آسیب‌های فیزیکی به فک و پیگیری منظم پس از درمان‌های دندانی، نقش مهمی در پیشگیری و کاهش احتمال بروز عوارض کیست ایفا می‌کنند.

پیگیری و احتمال بازگشت کیست استخوان فک

برخی کیست‌های استخوان فک، به ویژه کراتوسیست ادنتوژنیک، ممکن است پس از درمان مجدد ظاهر شوند. به همین دلیل، حتی پس از جراحی موفق، انجام معاینات منظم و تصویربرداری دوره‌ای اهمیت ویژه‌ای دارد. پیگیری منظم به دندانپزشک امکان می‌دهد بازگشت کیست را به موقع تشخیص داده و اقدامات درمانی لازم را انجام دهد، تا سلامت استخوان فک و دندان‌ها حفظ شود و از عوارض جدی جلوگیری شود.

✅اهمیت تشخیص و درمان به موقع کیست‌های استخوان فک برای حفظ سلامت دهان و فک

درمان کیست‌های استخوان فک نیازمند تشخیص دقیق، انتخاب روش درمانی مناسب و پیگیری مستمر است تا از بروز عوارض جدی جلوگیری شود و سلامت دهان و فک حفظ گردد. توجه به جزئیات درمان و همکاری بین بیمار و متخصصان مختلف، نقش مهمی در موفقیت روند درمان ایفا می‌کند. اگر به دنبال مرکزی هستید که در تمام مراحل درمان — از نخستین جلسه مشاوره تا پایان مسیر — بر این اصول تکیه داشته باشد، در آرتمان درمان آماده‌ایم با همین نگاه از شما میزبانی کنیم.

❓سوالات رایج درباره کیست‌های استخوان فک