آشنایی با 4 نوع کیست دندان به همراه علائم و روش درمان آن ها

کیست های دندانی (Dental cysts) ساختارهایی پر از مایع هستند که می توانند در نواحی مختلف دهان از جمله لثه، استخوان فک و اطراف ریشه دندان ها ایجاد شوند. این کیست ها معمولا خوش خیم (غیر سرطانی) هستند اما در صورت عدم درمان می توانند باعث ناراحتی و عوارض جدی شوند.

🦷 جدول جامع کیست‌های دندانی

نوع کیست	محل ایجاد	علائم شایع	روش‌های درمانی پیشنهادی
رادیکولار (Radicular)	نوک ریشه دندان	دندان‌درد، تورم، خروج چرک	درمان ریشه، گاهی کشیدن دندان
دنتی‌ژروس (Dentigerous)	اطراف تاج دندان نهفته	توده در فک، جابجایی دندان‌ها	تخلیه کیست، گاهی کشیدن دندان نهفته
کراتوسیست ادنتوژنیک (OKC)	درون استخوان فک	تغییر شکل صورت، تورم، درد	تخلیه کیست، مارسوپیالیزاسیون، جراحی بازسازی فک
رویشی (Eruption Cyst)	روی لثه هنگام رویش دندان	تورم لثه، حساسیت در محل رویش	پایش دوره‌ای، معمولاً نیاز به درمان ندارد

چند نوع کیست دندان وجود دارد؟

این ضایعات می توانند به اشکال مختلف ظاهر شوند:

کیست های رادیکولار (Radicular Cysts)

ضایعات رادیکولار که به عنوان کیست دندان پری آپیکال نیز شناخته می شوند، شایع ترین نوع کیست های دندانی هستند. آنها در نوک ریشه دندان به دلیل عفونت یا التهاب در کانال ریشه ایجاد می شوند. این ضایعات اغلب با دندان هایی همراه هستند که تحت درمان ریشه قرار گرفته اند یا پوسیدگی عمیق دارند.

کیست های دنتی-ژروس (Dentigerous Cysts)

کیست دندان دنتی‌ژروس که فولیکولی نیز نامیده می‌شوند، در اطراف تاج دندان نهفته یا نیمه نهفته ایجاد می‌شوند. آنها زمانی رخ می دهند که دندان در استخوان فک گیر افتاده و کیست در اطراف آن ایجاد می شود. این ضایعات معمولا در ناحیه دندان عقل یافت می شوند.

کیست های ادنتوژنیک (Odontogenic Keratocysts)

کراتوسیست های ادنتوژنیک نسبتا نادر هستند، اما تمایل به رشد تهاجمی دارند. آنها اغلب در استخوان فک رخ می دهند و در صورت عدم درمان به موقع، می توانند باعث تخریب استخوان شوند. این ضایعات در مقایسه با انواع دیگر احتمال عود بیشتری دارند.

کیست های ناشی از رویش دندان (Eruption cyst)

کیست‌های رویشی زمانی ایجاد می‌شوند که دندان در حال رشد و رویش از طریق لثه باشد. این کیست‌ها معمولاً کوچک هستند و پس از بیرون آمدن کامل دندان، خودبه‌خود برطرف شده و جای نگرانی ندارند.

علل کیست دندان چیست؟

کیست های دندانی می توانند چندین علت زمینه ای داشته باشند. شایع ترین علت عفونت دندان یا بافت های اطراف آن است. این مساله می تواند ناشی از پوسیدگی عمیق، بیماری لثه یا وارد شدن ضربه به دندان باشد. در برخی موارد، این ساختارها می توانند به دلیل ناهنجاری های رشدی یا عوامل ژنتیکی نیز ایجاد شوند.

علائم کیست دندان چیست؟

علائم کیست دندان بسته به اندازه، محل و نوع آن متفاوت است. برخی از علائم و نشانه های رایج عبارتند از:

• تورم یا توده در لثه یا فک
• دندان درد
• درد یا حساسیت در ناحیه آسیب دیده
• قرمزی یا تغییر رنگ روی پوست یا لثه
• خروج چرک یا مایع از کیست
• مشکل در جویدن یا گاز گرفتن
• جابجایی دندان های مجاور
• بوی بد دهان یا احساس طعم بد در دهان

بهترین دندان، دندان طبیعی خود شماست!

رویکرد ما در مجموعه دندانپزشکی آرتمان درمان انجام درمان به صورت محافظه کارانه و با حفظ حداکثری نسج دندان طبیعی است. اگر به دنبال درمانی اصولی، طبیعی ومحافظه کارانه هستید، با همین نگاه میزبان شما در آرتمان درمان هستیم.

02166003625 09021216575

تشخیص کیست دندان به چه صورت است؟

برای تشخیص کیست دندان، دندانپزشک شما معاینه کامل دهان شما را انجام می دهد و ممکن است آزمایش های زیر را نیز تجویز کند:

• رادیوگرافی دندانپزشکی: از اشعه ایکس می توان برای برای مشاهده کیست و ارتباط آن با ساختارهای اطراف کمک گرفت.
• توموگرافی کامپیوتری با پرتو مخروطی (CBCT): این تکنیک تصویربرداری پیشرفته تصاویر سه بعدی دقیقی از دندان ها، استخوان فک و کیست ها ارائه می کند.
• بیوپسی: در برخی موارد، ممکن است یک نمونه بافت کوچک از کیست دندان گرفته شود و برای تجزیه و تحلیل و تایید تشخیص به آزمایشگاه فرستاده شود.

عوارض مرتبط با کیست دندان چیست؟

در صورت عدم درمان، این ضایعات می توانند منجر به بروز عوارض مختلف زیر شوند:

• آسیب به ساختارهای اطراف: کیست های بزرگتر می توانند روی دندان های مجاور فشار وارد کنند و باعث جابجایی یا آسیب دیدن آن ها شوند. در برخی موارد، کیست ها همچنین می توانند باعث تحلیل استخوان فک شده و منجر به آسیب جدی شوند.
• تغییر شکل صورت: اگر ضایعه به میزان قابل توجهی رشد کند، می تواند باعث تورم و تغییر شکل قابل مشاهده در صورت شود.
• افزایش خطر عفونت های دهان: آن ها می توانند محیط مساعدی برای رشد باکتری ها ایجاد کنند و خطر عفونت های مکرر در دهان را افزایش دهند.

درمان کیست دندان چگونه انجام می‌شود؟

رویکرد درمان کیست دندان به عوامل مختلفی از جمله اندازه، نوع و محل کیست بستگی دارد. برخی از روش های درمانی در این بخش مورد بررسی قرار گرفته اند:

پیگیری و کنترل وضعیت کیست

کیست‌های کوچک و بدون علامت ممکن است نیاز به درمان فوری نداشته باشند. دندانپزشک ممکن است تصمیم بگیرد کیست را به صورت دوره‌ای و از طریق معاینات منظم و عکسبرداری با اشعه ایکس، برای اطمینان از پایدار ماندن یا عدم رشد آن، تحت نظر داشته باشد. در صورتی که کیست مشکل‌ساز شود، دندانپزشک درمان فوری را آغاز خواهد کرد

کشیدن دندان

اگر کیست دندان با پوسیدگی یا عفونت شدید همراه شده باشد، احتمالا نیاز به کشیدن دندان وجود دارد. این درمان به از بین رفتن مستقیم عفونت و پوسیدگی کمک می کند.

درمان ریشه دندان

در برخی موارد، ممکن است برای نجات دندان آسیب یافته توسط کیست، درمان ریشه دندان (عصب کشی) انجام شود. این درمان شامل برداشتن پالپ عفونی از دندان و مهر و موم کردن کانال ریشه برای جلوگیری از عفونت بیشتر است.

تخلیه کیست دندان

تخلیه کیست یک روش جراحی است که در آن کیست و بافت اطراف آن به طور کامل برداشته می شود. این روش اغلب برای کیست های بزرگتر یا آنهایی که باعث ناراحتی یا عوارض قابل توجهی می شوند انجام می شود.

مارسوپیالیزاسیون یا کیسه سازی

مارسوپیالیزاسیون (Marsupialization) یک تکنیک درمانی برای کیست‌های بزرگی است که نمی‌توان آن ها را به طور کامل برداشت. در این روش کیست دندان تا حدی باز می شود و به لبه لثه بخیه می شود و یک کیسه کوچک یا مارسپیوم (marsupium) ایجاد می کند. این امر باعث تخلیه و بسته شدن تدریجی کیست در طول زمان می شود.

جراحی فک

در مواردی که کیست باعث از دست دادن یا تغییر شکل قابل توجه استخوان فک شده است، ممکن است جراحی فک، برای بازسازی ناحیه آسیب دیده و بازگرداندن عملکرد و زیبایی فک ضروری باشد.

چطور از بروز کیست های دندانی پیشگیری کنیم؟

در حالی که همیشه نمی توان از بروز این کیست ها پیشگیری کرد، اما دنبال کردن اقدامات زیر می تواند تا حد زیادی مانع از بروز آن ها شود:

• با مسواک زدن دو بار در روز و نخ دندان کشیدن روزانه، بهداشت دهان و دندان را به خوبی رعایت کنید.
• به طور منظم برای چکآپ و جرم گیری دندان ها به دندانپزشک خود مراجعه کنید.
• به دنبال درمان زود هنگامِ هرگونه عفونت یا پوسیدگی دندان باشید تا از پیشرفت آنها و تبدیل شدنشان به کیست دندان جلوگیری کنید.

✅جمع‌بندی: اهمیت تشخیص زودهنگام و پیگیری مستمر کیست‌های دندانی

با توجه به اهمیت تشخیص به‌موقع، انتخاب روش درمانی مناسب و پیگیری مداوم وضعیت کیست‌های دندانی، همراهی یک تیم حرفه‌ای و دلسوز در این مسیر می‌تواند نقش تعیین‌کننده‌ای در حفظ سلامت دهان و دندان ایفا کند. بیماران نیاز دارند در محیطی قرار بگیرند که علاوه بر تخصص بالای علمی، رویکردی انسانی، صبورانه و متعهدانه به درمان داشته باشد. اگر به دنبال مرکزی هستید که در تمام مراحل درمان — از نخستین جلسه مشاوره تا پایان مسیر — بر این اصول تکیه داشته باشد، در آرتمان درمان آماده‌ایم با همین نگاه از شما میزبانی کنیم.

❓پاسخ به سوالات رایج درباره انواع کیست های دندانی