تغذیه و سلامت دندان ها (بررسی مواد غذایی مفید و مضر برای دندان ها)

پیش از پرداختن به معرفی مواد و غذاهای مفید برای دندان‌ ها، بد نیست نگاهی کوتاه به نحوه‌ی شکل‌گیری دندان داشته باشیم. چرا که با شناخت مواد سازنده‌ی دندان، می‌توان رژیم غذایی مناسب‌تری برای حفظ سلامت دهان و دندان در نظر گرفت؛ رژیمی که شامل مواد اصلی تشکیل‌دهنده‌ی دندان نیز باشد.

مواد سازنده دندان چه هستند و چرا مصرف غذاهای حاوی این مواد توصیه می شود؟

دندان ها از مواد معدنی و مواد آلی ساخته می‌شوند. در طول رشد دندان، ابتدا یک ساختار سلولی به نام (dental papilla) شکل می‌گیرد که به طور معمول در قسمت وسط دندان قرار دارد. این لایه شامل سلول‌های بنیادی و فیبروبلاست ها می‌باشد. سپس سلول‌های لایه پاپیلا به شکل دندانی سفت که در برابر فشار و اعمال نیروهای جویدن مقاوم است، تبدیل می‌شوند.

در این فرآیند، بخش سخت دندان عمدتاً از ماده‌ای کلسیمی به نام “هیدروکسی‌آپاتیت” تشکیل شده است که به میزان زیادی در ساختار دندان وجود دارد. علاوه بر کلسیم، فسفر، منیزیم، فلوراید و کلر از دیگر مواد معدنی حیاتی هستند که برای ساخت دندان مورد نیاز هستند. همچنین ویتامین D و ویتامین C نیز برای ساخت و حفظ دندان‌ها بسیار مهم هستند.

مصرف غذاهای حاوی این مواد معدنی و ویتامین می تواند به حفظ سلامت دندان ها و افزایش طول عمر آن ها منجر شود. در ادامه به بررسی و معرفی مهم ترین مواد و غذاهای مفید برای دندان پرداخته شده است.

مواد مفید و مضر برای سلامت دندان و راهکارهای مراقبت

دسته بندی	مواد و خوراکی‌ها	تأثیر بر دندان	راهکارها و نکات مهم
مواد مفید 🥛🥬🥜💧	لبنیات، سبزیجات برگ‌دار، مغزیجات، آب	تقویت مینای دندان و سلامت لثه	مصرف متعادل و روزانه؛ افزایش بزاق برای تمیزی دهان
ویتامین‌ها ☀️🍊	ویتامین D، ویتامین C	رشد و ترمیم بافت دندان و لثه	مصرف میوه و سبزیجات تازه
نوشیدنی‌ها 🍵	چای سبز، چای سیاه	ضدباکتری و محافظ مینای دندان	نوشیدن متعادل و بدون قند اضافه
مواد مضر 🚫🍬🥤☕🍫🍷	قند، نوشابه گازدار، قهوه، شکلات، الکل	تخریب مینای دندان و پوسیدگی	کاهش مصرف، شستشوی دهان با آب پس از مصرف
عادات مضر 🚬❌	سیگار، قلیان	تغییر رنگ دندان، افزایش پوسیدگی	ترک عادت و مراقبت حرفه‌ای
مراقبت‌های بهداشتی 🦷🪥🧵👩‍⚕️	مسواک، نخ دندان، معاینات دندانپزشکی	پیشگیری از پوسیدگی و بیماری لثه	استفاده منظم و مراجعه دوره‌ای

مواد و غذاهای مفید برای دندان ها (جهت افزایش استحکام و سلامت آن ها)

آب

مهم‌ترین نوشیدنی جهت حفظ سلامت دهان آب است. آب باعث رقیق شدن اسیدهای تولید شده توسط باکتری‌ها شده و ریسک پوسیدگی را کاهش می‌دهد.

شیر و دیگر محصولات لبنی

لبنیات مانند پنیر و ماست که میزان قند کمی نیز دارند، برای سلامتی دندان‌ها بسیار مفیدند. این مواد همچنین حاوی پروتئین و سرشار از کلسیم هستند که در تقویت و استحکام دندان‌ها نقش مؤثری ایفا می‌کنند. متخصصان سلامت توصیه می‌کنند که بزرگسالان روزانه حدود ۱۰۰۰ میلی‌گرم کلسیم، ترجیحاً از طریق منابع غذایی مانند لبنیات کم‌چرب، دریافت کنند. این میزان حدود سه فنجان شیر در روز است.

فسفر یکی از مواد معدنی مهم و ضروری برای حفظ سلامت دندان‌ها به شمار می‌رود. فسفر در ساختار دندان به عنوان یکی از عناصر اصلی و مهم وجود دارد و با کلسیم و دیگر عناصر معدنی ترکیب شده است. فسفر به دندان کمک می کند تا قوام و سختی لازم را برای حفظ شکل و عملکرد آنها فراهم کند. فسفر همچنین در رشد و تکامل دندان‌ها در دوران کودکی نقش دارد و به حفظ سلامت دندان‌های دائمی در بزرگسالی کمک می‌کند. مواد غذایی مانند گوشت، مرغ، ماهی، شیر و تخم مرغ و … حاوی فسفر بوده و به استحکام دندان کمک می‌کنند.

باید در نظر داشت که مصرف مداوم و متعادل غذاهای حاوی فسفر می‌تواند به حفظ و ارتقای سلامت دندان‌ها کمک کند. با این حال، مصرف بیش از حد فسفر ممکن است جذب کلسیم و سایر مواد معدنی را در بدن کاهش دهد.

مغزیجات

مغزها از جمله بادام، گردو و فندق حاوی پروتئین و مواد معدنی هستند و در عین حال کربوهیدرات پایینی دارند، که هر دوعاملی موثر در کنترل پوسیدگی دندان هستند. همچنین جویدن مغزها موجب ترشح بیشتر بزاق می‌گردد که ریسک پوسیدگی را کم می‌کند. کنجد به خصوص با داشتن کلسیم زیاد، در حفظ استحکام ساختمان دندان و استخوان فک موثر است. به همین دلیل مغزها عموما جزء مواد و غذاهای مفید برای دندان ها در نظر گرفته می شوند.

سبزیجات برگ‌دار (از جمله بهترین غذاهای مفید برای دندان)

سبزیجاتی مانند اسفناج، کلم‌پیچ و بروکلی سرشار از ویتامین‌ها و املاح معدنی هستند. این سبزیجات حاوی مقدار قابل‌توجهی کلسیم‌اند که در تقویت دندان‌ها و پیشگیری از پوکی استخوان فک نقش مؤثری دارند. همچنین، فولیک‌اسید (نوعی از ویتامین B) نیز در این سبزیجات یافت می‌شود که فواید متعددی دارد؛ از جمله می‌تواند به بهبود مشکلات لثه در زنان باردار کمک کند.

سیب، هویج و کرفس

تمامی سبزیجات و میوه های ذکر شده، میزان زیادی آب و فیبر دارند و حین جویدن آن‌ها میزان زیادی بزاق ترشح می‌شود که خطر پوسیدگی را کاهش می‌دهد. بافت فیبری این سبزیجات موجب ماساژ طبیعی لثه‌ها شده و تا حدودی خاصیت تمیزکنندگی دندان‌ها را نیز دارد. به‌علاوه، هویج منبعی غنی از ویتامین B و کرفس سرشار از ویتامین‌های A و C است؛ دو ویتامینی که نقش مهمی در حفظ سلامت لثه‌ها ایفا می‌کنند.

بهترین دندان، دندان طبیعی خود شماست!

رویکرد ما در مجموعه دندانپزشکی آرتمان درمان انجام درمان به صورت محافظه کارانه و با حفظ حداکثری نسج دندان طبیعی است. اگر به دنبال درمانی اصولی، طبیعی ومحافظه کارانه هستید، با همین نگاه میزبان شما در آرتمان درمان هستیم.

02166003625 09021216575

چای سبز و چای سیاه

انواع چای مانند چای سبز، چای سیاه و چای اولانگ، سرشار از پلی‌فنول‌ها و فلاونوئیدها هستند؛ آنتی‌اکسیدان‌هایی طبیعی که در بسیاری از گیاهان یافت می‌شوند و خواص ضدباکتریایی و ضدالتهابی دارند. این ترکیبات به کاهش فعالیت باکتری‌های عامل پوسیدگی دندان کمک کرده و محیط دهان را سالم‌تر نگه می‌دارند. علاوه بر این، فلوراید موجود در چای، که یکی از مواد معدنی مهم برای استحکام مینای دندان است، نقش مهمی در محافظت از دندان‌ها در برابر پوسیدگی ایفا می‌کند. نوشیدن متعادل چای می‌تواند بخشی از رژیم غذایی مفید برای حفظ سلامت دهان و دندان باشد.

مواد غذایی مضر برای سلامتی دندان ها

برای ارتقای بهداشت دهان و دندان تنها مصرف غذاهای مفید برای دندان کافی نیست! برخی غذاها، خوراکی ها و نوشیدنی‌ها برای سلامت دهان و دندان بسیار مضرند. هرچه بیشتر از این موارد استفاده کنید آسیبی که متوجه دندان می‌شود بیشتر خواهد شد. برخی از مواد مضر برای دندان‌ها عبارتند از:

• قند، شکر و شیرینی‌ها: مصرف بیش از حد شکر و شیرینی می‌تواند باعث تشدید تخریب دندان‌ها شود.
• نوشیدنی‌های گازدار: مواد شیمیایی موجود در نوشابه‌های گازدار باعث ایجاد اسیدیته در دهان می‌شود که به آسیب دندان‌ها منجر می شود.
• برنج و آرد سفید: برنج و آرد سفید می‌تواند باعث چسبیدن ذرات به دندان‌ها شود و تجمع‌شان بر روی سطح دندان‌ها می‌تواند باعث تخریب دندان شود.
• قهوه و تنقلات: مصرف بیش از حد قهوه و تنقلات می‌تواند باعث ایجاد لکه های رنگ بر روی دندان‌ها شود و ظاهر آنها را زشت کند.
• الکل: مصرف بیش از حد الکل باعث کاهش تولید سیالات دهانی می شود که این مساله باعث خشکی دهان و تشدید تخریب دندان‌ها می شود.
• اسیدهای موجود در میوه‌ها: برخی از میوه‌ها مانند لیمو، پرتقال و گریپ‌فروت اسیدهای قوی دارند که می‌تواند باعث تخریب دندان‌ها شود.
• شکلات: شکلات حاوی شکر است و می‌تواند باعث تخریب دندان‌ها شود. همچنین، شکلات دارای رنگدانه هایی است که می توانند به سطح دندان ها بچسپند و باعث تغییر رنگ آن شوند.
• سیگار، قلیان و سایر موادی که تنباکو دارند: این مواد باعث تغییر رنگ دندان ها، پوسیدگی و سایر مشکلات مرتبط با دهان و دندان می شوند.

راهکارهای مقابله با آسیب‌های دندانی ناشی از مصرف بی‌رویه مواد مضر

مصرف بی رویه مواد مضر برای دندان در دراز مدت مشکلاتی ایجاد می کند. اولین کاری که باید انجام داد کاهش مصرف آن ها یا حتی در صورت امکان توقف مصرفشان است. در قدم بعدی، بهتر است برای ارزیابی مشکلات ایجاد شده با یک دندانپزشک صحبت کنید.

✅جمع‌بندی و راهکارهای حفظ سلامت دندان‌ها

حفظ سلامت دهان و دندان نیازمند آگاهی از مواد مغذی مفید و اجتناب از عوامل مضر است که بتواند روند درمان را بهبود بخشد و دوام سلامت را تضمین کند. تغذیه مناسب، مراقبت منظم و همکاری با متخصصان مجرب، پایه‌های اصلی حفظ زیبایی و کارایی دندان‌ها هستند. در این مسیر، انتخاب مرکزی مطمئن که تمامی مراحل درمان را با رعایت اصول علمی و اخلاقی دنبال کند، اهمیت ویژه‌ای دارد. اگر به دنبال مرکزی هستید که در تمامی مراحل درمان — از جلسه مشاوره اولیه تا پایان فرآیند — با تکیه بر این اصول علمی و اخلاقی همراه شما باشد، در آرتمان درمان آماده‌ایم با همین رویکرد از شما پذیرایی کنیم.

❓سوالات متداول درباره سلامت دندان