آشنایی با پروسه جرم گیری دندان و پاسخ به سوالات پیرامون آن

درحالی که تمیز کردن دندان‌ یا (tooth cleaning) در حالت استاندارد تنها سطح دندان‌ها را تمیز می‌کند، جرم گیری دندان، عمیق‌تر و پروسه پیچیده‌تری در دندانپزشکی است. جرم گیری دندان یا دنتال اسکیلینگ (Dental scaling) معمولا برای مراجعانی انجام داده می‌شود که از بیماری لثه رنج می برند و با تشکیل بیش از حد پلاک دندان مواجه هستند. اگر قصد انجام جرم گیری دندان دارید و یا دندانپزشک این پروسه را به شما پیشنهاد داده  است، با خواندن این نوشتار درباره روند و نحوه انجام این درمان اطلاعاتی به دست خواهید آورد.

جدول علمی و اطلاعات کلیدی درباره جرم‌گیری دندان

عنوان	توضیح
نوع پروسه ⚙️	جرم‌گیری دندان یک اقدام درمانی غیرجراحی است که به منظور حذف پلاک و جرم از روی دندان‌ها و زیر لثه انجام می‌شود.
هدف اصلی 🎯	اصلی‌ترین هدف این پروسه، حذف پلاک‌های میکروبی و جلوگیری از ابتلا یا پیشرفت بیماری‌های لثه می‌باشد
مزایای درمان ✅	شامل پیشگیری از پوسیدگی، جلوگیری از بوی بد دهان، افزایش زیبایی لبخند، کاهش نیاز به درمان‌های گران‌قیمت.
روش‌های انجام 🛠️	۱. ابزارهای دستی دندانپزشکی (مانند کورت یا اسکیلر) ۲. دستگاه‌های اولتراسونیک با ارتعاش و جریان آب.
باورهای نادرست رایج ⚠️	لق شدن دندان، ایجاد فاصله بین دندان‌ها یا آسیب به مینای دندان، همگی تصورات اشتباه و بی‌اساس هستند.
عوارض موقت احتمالی 😬	ممکن است پس از جرم‌گیری، حساسیت دندانی یا خونریزی مختصر لثه تجربه شود که معمولاً طی ۱ تا ۲ هفته برطرف می‌شود.
مراقبت‌های پس از درمان 🧴	استفاده از خمیر دندان ضدحساسیت، دهان‌شویه‌های توصیه‌شده و حفظ دقیق بهداشت دهان و دندان توصیه می‌شود.
ملاحظات پزشکی قبل از درمان 🧬	در صورت ابتلا به بیماری‌های خاص مانند بیماری‌های قلبی، نقص سیستم ایمنی یا مشکلات کبدی، پیش از شروع درمان با دندانپزشک مشورت شود.

جرم دندان چیست؟

جرم دندان یا همان پلاک سخت‌شده، یک لایه چسبنده و معدنی است که روی سطح دندان‌ها و در محل اتصال دندان با لثه شکل می‌گیرد. این جرم از تجمع باکتری‌ها، ذرات غذا و رسوبات معدنی بزاق ایجاد می‌شود و به مرور زمان سخت و محکم می‌شود، به‌طوری که تنها با مسواک زدن روزانه قابل حذف نیست. وجود جرم دندان نه‌تنها ظاهر دندان‌ها را تحت تاثیر قرار می‌دهد، بلکه محیطی مناسب برای رشد باکتری‌های مضر فراهم می‌کند و می‌تواند باعث التهاب لثه، بوی بد دهان و افزایش خطر پوسیدگی و بیماری‌های پریودنتال شود. به همین دلیل، حذف منظم جرم دندان از طریق جرم‌گیری و رعایت دقیق بهداشت دهان اهمیت بالایی دارد.

کدام بخش‌های دندان جرم بیشتری می‌گیرند؟

جرم دندان می‌تواند در تمام سطح دندان‌ها شکل بگیرد، اما برخی نواحی بیشتر در معرض آن هستند. به‌طور معمول، پشت دندان‌های پایین (خصوصاً دندان‌های جلویی) و سطوح بین دندان‌ها بیشترین تجمع جرم را دارند، چرا که دسترسی به این مناطق با مسواک و نخ دندان دشوارتر است. همچنین اطراف لثه و خط اتصال دندان با لثه محل مناسبی برای جمع شدن باکتری‌ها و رسوبات معدنی است. این مناطق به دلیل تماس مستقیم با بزاق و مواد غذایی، محیطی مستعد برای شکل‌گیری جرم ایجاد می‌کنند و نیاز به توجه ویژه هنگام مسواک زدن و مراجعه به دندانپزشک دارند.

جرم گیری دندان چیست؟

جرم‌ گیری دندان پروسه‌ای است که بطور روتین به منظور برداشتن جرم اطراف دندان ها و زیر لثه انجام می‌شود. پلاک میکروبی و جرم‌ دندان، عوامل ایجادکننده بیماری‌های لثه هستند. به همین دلیل انجام مرتب جرم گیری دندان سبب پیشگیری و همچنین بهبود بیماری‌های لثه و پریودنتال خواهد شد.

در واقع بزرگترین هدف جرم‌ گیری دندان حذف پلاک دندانی است. پلاک دندانی یا پلاک باکتریایی دشمن شماره یک دندان‌های شما است و اگر به طور مرتب بهداشت دهان و دندان را رعایت نکنیم با شکل‌گیری پلاک و نهایتاً سخت شدن آن و تشکیل جرم، بیماری‌ها و مشکلات زیادی برای ما پیش خواهند آمد. هدف اصلی جرم گیری دندان، مبارزه با این پلاک‌ها، درمان مشکلات موجود و پیشگیری از عوارض آینده است.

مزایای جرم گیری دندان چیست؟

از بین بردن جرم‌های دندانی فواید بسیار زیادی دارد. برخی از مهم‌ترین فواید جرم گیری دندان عبارتند از:

• پیشگیری از پوسیدگی دندان و ایجاد حفره های دندانی
• پیشگیری از بیماری های لثه و پریودنتال
• از بین بردن برخی از لکه های دندانی
• کمک به رفع بوی بد دهان یا پیشگیری از آن
• صرفه‌جویی در هزینه های دندانپزشکی و کاهش نیاز به پروسه‌های زیبایی دندان (که بسیار هزینه بر هستند)
• زیباتر شدن طرح لبخند

جرم گیری چگونه انجام می‌شود؟ (+ فیلم جرم گیری دندان)

پروسه جرم گیری دندان شامل حذف پلاک دندانی به ویژه باکتری های بی‌هوازی و مخرب همراه با آن از سطح دندان و در زیر خط لثه است. این روش باید قبل از شروع عوارض و مشکلات ناشی از تشکیل و ماندگاری پلاک و بیماری‌های لثه (مانند از دست رفتن دندان و …) صورت بگیرد.

دندانپزشکان برای انجام این پروسه، از دو روش رایج و مرسوم کمک می‌گیرند. هرچند که هر دو روش به منظور از بین بردن پلاک‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد اما نحوه انجام آن‌ها با هم تفاوت‌های اساسی دارد. انواع جرم گیری دندان عبارتند از:

جرم‌ گیری دندان با کمک ابزارهای دستی دندانپزشکی

در روش اول دندانپزشک با کمک ابزارهای فلزی مانند کورت (curette) یا اسکیلر (scaler) اقدام به برداشت جرم دندان از زیر لثه می‌کنند. به عبارتی برای دسترسی به فضای زیر خط لثه، دندانپزشکان از این ابزارها استفاده می‌کنند.

جرم گیری دندان با کمک ابزارهای اولتراسونیک

در روش دوم نیز دندانپزشک از ابزارهای اولتراسونیک جهت برداشت پلاک و جرم‌های تشکیل‌شده در خط لثه یا بالای آن کمک می‌گیرد. دستگاه‌های پیشرفته اولتراسونیک دارای نوکی فلزی با خاصیت ایجاد ارتعاش هستند که مانند ویبراتور عمل می‌کند. همزمان با ایجاد ارتعاش آب سردی نیز از دستگاه خارج می‌شود که به بیرون راندن پلاک و جرم و ساختاری های آسیب‌دیده و بیمار زیر خط لثه نیز کمک می‌کند.

عوارض جرم گیری دندان چیست؟ آیا جرم گیری دندان را خراب میکند؟

متاسفانه در خصوص جرم گیری دندان، باورهای اشتباه زیادی وجود دارد که همین باورهای نادرست موجب بی اعتمادی افراد نسبت به این درمان شده است. حقیقت آن است که ما در واقع چیزی به اسم عوارض جرم گیری دندان نداریم و این درمان کاملاً ایمن و بی خطر است. در ادامه برای رفع ابهام در خصوص برخی از عوارضی که به درمان جرم گیری نسبت داده می شوند توضیحاتی ارائه شده است.

لق شدن دندان

یکی از رایج‌ترین باورهای اشتباه، ضعیف شدن یا لق شدن دندان‌ها و جابجایی یا حرکت دندان‌ها است. این باور اشتباه از آنجا منشاء گرفته که زمانی که بیماری پیشرفته لثه وجود داشته باشد، دندان‌ها استخوان حمایت‌کننده خود را از دست می‌دهند و دچار لقی می‌شوند. این مسئله به دلیل عدم رعایت بهداشت دهان و وجود پلاک میکروبی و جرم‌ها بر روی دندان‌ها ایجاد می‌شود.

پس از جرم‌ گیری، جرم‌هایی که ظاهرا باعث اتصال دندان‌ها به هم شده بودند، برداشته می‌شوند و لقی دندان‌ها بیشتر احساس می‌شود. شخص گمان می‌کند که جرم گیری باعث لقی و حرکت دندان‌هایش شده است، درحالیکه علت این لقی وجود طولانی‌مدت جرم‌ها و پلاک میکروبی روی دندان‌ها بوده است و نه پروسه جرم‌گیری.

فاصله افتادن بین دندان‌ها

در برخی موارد نیز ممکن است شخص تصور کند بین دندان هایش فاصله افتاده و فکر کند که این فاصله به خاطر انجام جرم گیری است. این فاصله به جهت برداشته شدن پلاک و جرم دندان است که برای مدت‌ها بین دندان‌ها شکل گرفته است. این فاصله همان فضایی است که متعلق به لثه بوده و باید توسط لثه پر می‌شده ولی جرم‌ها آن را اشغال کرده بودند. اکنون با حذف جرم‌های دندانی مجددا توسط لثه‌ی سالم پر خواهد شد.

اما در حالتی که به طور طبیعی در بین دندان ها فاصله وجود دارد، گاه فواصل بین دندان ها با جرم ها پر می شوند. در این حالت می توان بعد از برداشتن جرم ها جهت بستن فضای بین دندان ها اقدام نمود.

از بین رفتن مینای دندان

یکی دیگر از باورهای اشتباه و متاسفانه بسیار رایج در مورد جرم‌گیری این است که جرم‌ گیری باعث از بین رفتن یا تحلیل مینای دندان می‌شود. جرم گیری هیچ‌گونه آسیبی به مینای دندان ها نمی‌رساند. وسایلی که به کمک آن جرم‌ گیری انجام می‌شود، چه قلم‌های دستی و چه دستگاه‌ اولتراسونیک به هیچ عنوان قادر نیستند حتی روی مینا خش ایجاد کنند. حساسیت قابل برگشت و زودگذری که ممکن است پس از جرم‌گیری ایجاد شود، به اشتباه به برداشته شدن مینای دندان نسبت داده می‌شود.

بهترین دندان، دندان طبیعی خود شماست!

رویکرد ما در مجموعه دندانپزشکی آرتمان درمان انجام درمان به صورت محافظه کارانه و با حفظ حداکثری نسج دندان طبیعی است. اگر به دنبال درمانی اصولی، طبیعی ومحافظه کارانه هستید، با همین نگاه میزبان شما در آرتمان درمان هستیم.

02166003625 09021216575

علت حساسیت دندان ها بعد از انجام جرم گیری چیست؟

ممکن است بپرسید که اگر جرمگیری آسیبی به مینا نمی زند پس دلیل حساسیت دندان ها پس از این درمان در برخی افراد چیست؟

در واقع در افرادی که به علت وجود پلاک میکروبی و جرم های دندانی مشکلات لثه ای دارند، پوشش روی ریشه دندان که سمان نامیده می شود، بیمار می گردد. در جرمگیری این سمان بیمار برداشته شده و سطح عاج ریشه به محیط دهان باز می شود. به این دلیل که عاج عصب دارد، دندان ها به سرما و گرما حساس می شوند. اما سمان پوشاننده ریشه دندان بر عکس مینا که روی تاج دندان ها را می پوشاند قابلیت ترمیم و بازسازی دارد و پس از یک تا دو هفته سمان مجددا بازسازی شده و حساسیت به طور کامل از بین می رود.

البته خونریزی لثه زمانی که مشکلات لثه ای وجود دارد، می تواند یکی دیگر از علل درد و حساسیت پس از انجام جرم گیری عمیق باشد.

چرا لثه‌ها بعد از جرم گیری خونریزی می‌کنند؟

خونریزی لثه یکی از شایع‌ترین علائم مشکلات دهان و دندان است و اغلب به دلیل التهاب یا عفونت بافت لثه رخ می‌دهد. شایع‌ترین علت آن پلاک و جرم دندان است که با تحریک بافت لثه، باعث تورم و خونریزی می‌شود. همچنین بیماری‌های لثه مانند ژنژیویت و پریودنتیت می‌توانند خونریزی مزمن ایجاد کنند. عوامل دیگری مانند مسواک زدن با فشار زیاد، استفاده نادرست از نخ دندان، تغییرات هورمونی در دوران بارداری، کمبود ویتامین C و مصرف برخی داروها نیز می‌توانند باعث خونریزی لثه شوند. توجه به این علامت و مراجعه به دندانپزشک برای تشخیص علت دقیق، پیشگیری از پیشرفت بیماری و حفظ سلامت دندان‌ها اهمیت بالایی دارد.

آیا جرم گیری دندان درد دارد؟

اگر لثه‌ها سالم باشند یا ژنژیویت خفیفی داشته باشند، معمولاً برداشتن جرم‌ها، چه به وسیله وسایل دستی انجام شود و چه با دستگاه اولتراسونیک، ممکن است با درد بسیار مختصری همراه باشد.

اما اگر بیماری لثه وجود داشته باشد، معمولا جرمگیری با خونریزی لثه‌ها همراه است و تجربه کمی احساس ناخوشایند و ناراحتی طبیعی است. البته در اکثر مواقع این میزان قابل تحمل بوده و حتی نیاز به انجام بی حسی نیست.

آیا جرم‌گیری باعث سفید شدن دندان‌ها می‌شود؟

هرچند این پروسه به خودی خود منجر به سفید شدن کامل دندان‌ها نمی‌شود، اما انجام آن می‌تواند به سفید شدن دندان‌ها کمک کند. زیرا رنگدانه‌های خارجی روی سطح دندان‌ها که سبب بد رنگ شدن دندان‌ها می‌شود را از بین می‌برد. انجام یک پروسه بروساژ که شامل تمیز کردن حرفه‌ای سطوح دندان‌ها در کلینیک دندانپزشکی می‌باشد، می‌تواند مکمل جرم گیری باشد. باید دقت شود جرم‌گیری رنگ اصلی دندان را تغییر نمی‌دهد و برای روشن شدن رنگ دندان‌ها باید از درمان بلیچینگ استفاده کرد.

چطور خود را برای جرم گیری دندان آماده کنیم؟

قبل از انجام این پروسه، باید حتماً اطلاعات لازم را به دندانپزشکتان ارائه دهید. سوابق پزشکی و خانوداگی مخصوصا در زمینه دندانپزشکی به دندانپزشک در انجام هرگونه پروسه درمانی کمک می‌کند. از آنجایی که جرم گیری دندان می‌تواند باعث ورود عفونت و باکتری به داخل خون شود، لذا اگر مشکل خاصی مانند بیماری های قلبی، بیماری کبد، نقص سیستم ایمنی (ایدز) و … دارید بهتر است که پیش از هر اقدامی با دندانپزشکتان مشورت کنید.

آیا دندان لمینت شده را می‌توان جرم‌گیری کرد؟

دندان‌های لمینت شده نیز نیاز به مراقبت و بهداشت دارند، اما انجام جرم‌گیری روی آن‌ها باید با احتیاط انجام شود. برخلاف دندان طبیعی، لمینت‌ها سطحی حساس و آسیب‌پذیر دارند و ابزارهای تهاجمی یا فشار زیاد می‌توانند باعث ایجاد خط و خش روی سطح لمینت شوند. دندانپزشکان معمولاً برای جرم‌گیری دندان‌های لمینت شده از ابزارهای نرم‌تر یا اولتراسونیک با تنظیمات ملایم استفاده می‌کنند تا پلاک و جرم سطحی حذف شود بدون اینکه به لمینت آسیبی برسد. همچنین رعایت بهداشت روزانه و استفاده از نخ دندان یا مسواک نرم، بهترین روش برای جلوگیری از تجمع جرم در اطراف لمینت‌هاست.

چه کسانی به جرم‌گیری بیشتری نیاز دارند؟

برخی افراد به دلایل مختلف نیاز بیشتری به انجام جرم‌گیری منظم دارند. کسانی که به طور طبیعی تولید پلاک بالایی دارند، افرادی با بهداشت دهان ضعیف، و کسانی که سابقه بیماری‌های لثه دارند، بیشتر در معرض تشکیل جرم و التهاب لثه قرار می‌گیرند. همچنین افراد سیگاری، کسانی که از برخی داروها استفاده می‌کنند (مانند داروهای ضدافسردگی یا داروهای کاهش بزاق)، و کسانی که دارای بیماری‌های سیستمیک مانند دیابت هستند، نیاز به دفعات بیشتر جرم‌گیری دارند. انجام منظم جرم‌گیری برای این گروه‌ها می‌تواند از پیشرفت بیماری‌های لثه و پوسیدگی دندان جلوگیری کرده و سلامت دهان را بهبود بخشد.

دفعات جرم‌گیری برای گروه‌های مختلف

گروه 🦷	دفعات پیشنهادی جرم‌گیری 🗓️	نکات مراقبتی
دندان طبیعی با سلامت معمول	هر ۶ ماه یک بار	رعایت بهداشت روزانه، مسواک و نخ دندان
افراد با جرم زیاد یا بیماری لثه	هر ۳–۴ ماه یک بار	پیگیری منظم توسط دندانپزشک
دندان‌های لمینت شده	هر ۶ ماه با احتیاط	استفاده از ابزار ملایم، مسواک نرم، جلوگیری از فشار زیاد
افراد سیگاری یا مبتلا به دیابت	هر ۳–۴ ماه یک بار	مراقبت ویژه، کنترل پلاک و جرم، معاینات منظم

اقدامات و مراقبت های بعد از جرم گیری دندان چیست؟

شرایط لثه‌ها و دندان‌ها پس از جرم‌گیری کاملا بستگی به میزان جرم‌ها، مدت زمانی که این جرم‌ها داخل دهان بوده است (چه مدت از آخرین باری که جرم‌گیری برایتان انجام شده، گذشته است)، بهداشت دهان شما و سلامتی لثه‌ها دارد.

اگر جرم کمی روی دندان‌ها وجود داشته باشد و لثه‌ها تقریبا سالم باشند، حساسیت لثه‌ای و دندانیِ بسیار کمی پس از جرم‌گیری وجود خواهد داشت و در مدت زمان کوتاهی برطرف خواهد شد. اما اگر لثه‌ها دچار بیماری باشند، بسته به شدت آن، درجات متفاوتی از حساسیت لثه‌ای و دندانی و همچنین خونریزی از لثه‌ها تجربه می‌شود.

دندانپزشک شما ممکن است یک خمیر دندان ضدحساسیت‌ را برای کمک به کاهش این ناراحتی‌ها پیشنهاد دهد. همچنین ممکن است بعد از انجام پروسه، از دهانشویه‌های تجویز شده استفاده کنید تا بتوانید به حفظ بهداشت لثه‌ها و تمیز شدن‌شان کمک کنید.اما اگر بعد از پروسه به روال عادی و منظم رعایت بهداشت دهان و دندان بازگردید، لثه‌های شما به سرعت بهبود یافته و به رنگ و ظاهر طبیعی خود بازمی‌گردند.

✅جرم‌گیری دندان؛ گامی کوچک برای پیشگیری از مشکلات بزرگ

با توجه به اهمیت حفظ سلامت دهان و پیشگیری از بیماری‌های لثه، انجام جرم‌گیری به‌عنوان یکی از اقدامات پایه‌ای در دندانپزشکی نقشی کلیدی دارد. این پروسه نه‌تنها به بهبود وضعیت بهداشتی دهان کمک می‌کند، بلکه با رفع پلاک‌ها و جرم‌های مخرب، از بروز مشکلات جدی‌تر جلوگیری خواهد کرد. انتخاب مرکز درمانی که به دانش روز، دقت در اجرا، و مراقبت‌های پس از درمان توجه ویژه‌ای دارد، می‌تواند تجربه‌ای ایمن، مؤثر و اطمینان‌بخش را رقم بزند. اگر به دنبال مرکزی هستید که در تمام مراحل درمان — از نخستین جلسه مشاوره تا پایان مسیر — بر این اصول تکیه داشته باشد، در آرتمان درمان آماده‌ایم با همین نگاه از شما میزبانی کنیم.

❓پاسخ به دیگر سوالات رایج درباره این درمان