آفت دهان چیست و چگونه با این 9 روش درمان می شود؟
- تـاریـخ:
- دسته بندی: مقالات, مقالات دندانپزشکی عمومی
- نوشته شده توسط آرتمان درمان
- بدون نظر کاربران
فهرست عناوین این نوشتار
آفت دهان که به عنوان (aphthous ulcers) نیز شناخته می شود، یک ضایعه شایع دهانی است که افراد را در هر سنی تحت تاثیر قرار می دهد. در این نوشتار ما به به بررسی انواع آفت دهان می‌پردازیم سپس علل، گزینه‌های درمانی و اقدامات پیشگیرانه در این خصوص را بررسی می‌کنیم.
📋 جدول جامع آفت دهان: علت‌ها، علائم، درمان و پیشگیری
| 🧠 دسته‌بندی | 🔍جزئیات |
| ⚠️ علت‌های شایع | استرس‌های روانی و عاطفی 😰 آسیب‌های فیزیکی به دهان (مثل گاز گرفتن یا مسواک زدن خشن) 🪥 کمبود ویتامین B12، آهن، فولات، روی 🥬 تغییرات هورمونی در زنان ♀️ بیماری‌های خودایمنی و ضعف سیستم ایمنی 🧬 |
| 🔎 علائم ظاهری | زخم سفید یا زرد با حاشیه قرمز 🔴 درد در هنگام خوردن، نوشیدن یا صحبت کردن 🗣️ حساسیت به غذاهای تند و اسیدی 🌶️ گاهی تب یا تورم غدد لنفاوی (در موارد شدید) 🌡️ |
| 💊 درمان‌های دارویی | کورتیکواستروئید موضعی (مثلاً تریامسینولون) 💊 آنتی‌بیوتیک موضعی (تتراسایکلین دهانشویه) 🧪 شربت دیفن‌هیدرامین برای تسکین درد 🥄 ژل آفتوژل (عصاره شیرین‌بیان) 🌿 |
| 🌱 درمان‌های حمایتی | استفاده از دهان‌شویه‌های گیاهی (پرسیکا، میرتکس، ریوکس) 🍃 تغذیه غنی از ویتامین‌های گروه B و آهن 🥚🥩 پرهیز از غذاهای تند، شور یا ترش در دوره زخم 🧄🍋 |
| 🛡️ روش‌های پیشگیری | رعایت کامل بهداشت دهان و دندان 🦷 پرهیز از جویدن اشیای سخت یا گاز گرفتن لب و گونه 🚫 کاهش استرس با مدیتیشن و ورزش 🧘 مصرف منظم مکمل‌های تغذیه‌ای در صورت کمبود 📦 |
آفت دهان چیست؟
آفت‌ها زخم‌های کم عمق و دردناکی هستند که روی بافت‌های نرم داخل دهان از جمله لثه‌ها، بخش داخلی گونه ها، زبان و لب‌ها ایجاد می‌شوند. آنها با تبخال که توسط ویروس هرپس سیمپلکس ایجاد می شود متفاوت هستند. ضایعات آفت دهان مسری نیستند و معمولاً طی یک تا دو هفته خود به خود بهبود می یابند.
چند نوع آفت دهان وجود دارد؟
آفت ها را می توان به سه نوع اصلی تقسیم کرد: مینور، ماژور و هرپتی فرم. آفت‌های مینور (minor) شایع‌ترین و خفیف ترین انواع آفت دهان هستند که معمولاً کمتر از 1 سانتی‌متر قطر دارند. از طرف دیگر، نوع ماژور (major) بزرگ تر و عمیق‌تر بوده و اغلب باعث درد شدیدتر می‌شوند و زمان بهبودی طولانی‌تری نیاز دارند. ضایعات هرپتی‌فرم (herpetiform) نیز کمترین شیوع را دارند، اما معمولاً به‌صورت خوشه‌ای ایجاد می‌شوند و شبیه زخم‌های کوچک با شکل نامنظم هستند.
به نقل از Journal of Oral and Maxillofacial Surgery
“The exact cause of canker sores remains unknown, but factors such as stress, nutritional deficiencies, and immune dysregulation have been implicated.”
«علت دقیق زخم‌های آفتی هنوز ناشناخته است، اما عواملی مانند استرس، کمبودهای تغذیه‌ای و اختلالات ایمنی در ایجاد آن دخیل شناخته شده‌اند.»
علت آفت دهان چیست؟
برای درک کامل ماهیت آفت‌های دهانی، بررسی علل بالقوه و محرک‌هایی که می‌توانند این زخم‌های مزاحم دهان را ایجاد کنند، ضروری است. در حالی که علت دقیق آن نامشخص است، اما عوامل متعددی به عنوان مقصران احتمالی ایجاد این زخم ها شناسایی شده اند:
برخورد ضربه یا تروما به دهان
برخورد ضربه به دهان، بریدگی یا جراحات تصادفی در دهان می تواند باعث ایجاد آفت شود. به عنوان مثال فعالیت هایی مانند مسواک زدن تهاجمی و نامناسب دندان، استفاده از محصولات بهداشت دهان و دندان با لبه های تیز، یا حتی گاز گرفتن تصادفی گونه ها می تواند منجر به ایجاد این زخم ها شود.
کمبودهای تغذیه ای
کمبود مواد مغذی ضروری مانند ویتامین B12، روی، آهن و فولات می تواند در بروز آفت دهان نقش داشته باشد. رژیم های غذایی فاقد این مواد مغذی، سیستم ایمنی بدن را ضعیف کرده و آن را مستعد ابتلا به زخم های دهانی می کند.
تغییرات هورمونی
نوسانات هورمونی، به ویژه در زنان در طول قاعدگی، می تواند با شروع آفت مرتبط باشد. مکانیسم های دقیق این ارتباط هنوز به طور کامل شناخته نشده است، اما اعتقاد بر این است که عدم تعادل هورمونی در این رابطه نقش دارد.
استرس و عوامل عاطفی
استرس و عوامل عاطفی مدت‌هاست که با مسائل مختلف سلامتی مرتبط بوده‌اند و آفت دهان نیز از این قاعده مستثنی نیست. استرس روانی، اضطراب و اختلالات عاطفی می تواند سیستم ایمنی بدن را تضعیف کند و بدن را مستعد ابتلا به انواع آفت می کند.
سیستم ایمنی ضعیف
سیستم ایمنی ضعیف می تواند راه را برای بروز آفت های دهانی هموار کند. برخی از بیماری ها مانند HIV/AIDS، بیماری التهابی روده و اختلالات خودایمنی می‌توانند توانایی سیستم ایمنی را برای دفع عفونت‌ها تضعیف کرده و احتمال ایجاد زخم‌های شانکر را افزایش دهند.
بهترین دندان، دندان طبیعی خود شماست!
رویکرد ما در مجموعه دندانپزشکی آرتمان درمان انجام درمان به صورت محافظه کارانه و با حفظ حداکثری نسج دندان طبیعی است. اگر به دنبال درمانی اصولی، طبیعی ومحافظه کارانه هستید، با همین نگاه میزبان شما در آرتمان درمان هستیم.
02166003625 09021216575علائم آفت دهان چیست و چطور آن را تشخیص دهیم؟
آفت ها معمولاً به صورت لکه های گرد یا بیضی شکل با مرکز سفید یا زرد و حاشیه قرمز ظاهر می شوند. آنها به خصوص در هنگام تماس با غذاهای تند یا اسیدی می توانند بسیار دردناک باشند و باعث ناراحتی در خوردن و صحبت کردن می شوند.
در صورت داشتن آفت، چه زمانی به دندانپزشک مراجعه کنیم؟
به طور کلی اگرچه آفت های دهان معمولاً بی‌خطر هستند و خود به خود برطرف می‌شوند، اما مواردی وجود دارد که ممکن است نیازمند مراقبت‌های پزشکی حرفه‌ای باشند. به عنوان مثال در صورت تجربه هر یک از موارد زیر، بهتر است با یک پزشک مشورت کنید:
- داشتن زخم های بزرگ، مزمن یا به طور غیرعادی دردناک
- زخم هایی که به سرعت گسترش می یابند یا بدتر می شوند
- مشکل در نوشیدن مایعات کافی به دلیل تجربه درد
- تب بالا همراه با آفت
- زخم های عود شونده که در فعالیت های روزانه اختلال ایجاد می کنند
درمان آفت دهان چیست؟
در حقیقت آفت، درمان خاصی ندارد و باید دوره آن طی شود تا بهبود یابد. در نتیجه تمام درمان‌هایی که برای آفت ارائه می‌شوند صرفاً با هدف کاهش درد، التهاب و سوزش هستند. موارد زیر می‌توانند به درمان آفت دهان کمک کنند:
1 و 2. مدیریت استرس و رعایت بهداشت دهان و دندان
- قدم اول در درمان آفت، حذف فاکتورهای منفی و استرس‌زا است که به تسکین و رهایی از این مشکل کمک می‌کند. همچنین بهداشت دهان و دندان در درمان آفت نقش مهمی دارد.
3. مصرف غذاهای حاوی ویتامین‌های گروه B
این ویتامین‌ها به ترمیم و تسکین آفت کمک می‌کنند. جگر، شیر، تخم مرغ، ماهی، پنیر و گوشت جزء غنی‌ترین منابع ویتامین B12 محسوب می‌شوند.
4. دریافت کافی آهن و فولیک
مواد غذایی سرشار از آهن و اسید فولیک برای درمان آفت توصیه می‌شوند. مواد غذایی شامل جگر، غذاهای دریایی، گوشت قرمز کم چربی، حبوبات، سبزیجات دارای برگ‌های سبز تیره و زرده تخم مرغ بهترین منابع مواد خوراکی حاوی آهن هستند. جگر، قارچ و سبزیجاتی مانند اسفناج، مارچوبه و براکلی نیز منابع غنی اسید فولیک هستند.
5. آنتی‌بیوتیک موضعی
استفاده از آنتی‌بیوتیک موضعی مانند کپسول‌های ۲۵۰ میلی‌گرمی تتراسایکلین محلول در سرم فیزیولوژی و استفاده از آن به صورت دهانشویه باعث بهبود زخم در زمان کوتاه‌تری می‌شود.
6. کورتیکواستروئیدهای سطحی
می‌توان از کورتیکواستروئیدهای سطحی مانند هیدروکورتیزون یا تریامسینولون جهت کاهش درد و التهاب ناشی از این ضایعات استفاده کرد. خمیر دهانی تریامسینولون استوناید که در بازار ایران تحت نام تجاری تریادنت وجود دارد، از طریق بیوادهیژن یا اتصال به سطوح بیولوژیک عمل می‌کند. پس از خشک کردن محل ضایعه، مقدار کمی از این خمیر به صورت یک لایه نازک توسط انگشت یا اپلیکاتور تمیز روی محل آفت قرار می‌گیرد. خمیر باید کمی روی آفت فشار داده شود و از مالش خمیر خودداری گردد. بهتر است ۲ تا ۳ بار در روز هر ۶ ساعت یک بار استفاده شود و بعد از مصرف دارو، از خوردن و آشامیدن اجتناب کرد.
7. شربت دیفن هیدرامین
می‌توان از شربت دیفن هیدرامین به عنوان ضد درد استفاده نمود. شربت دیفن هیدرامین روزی سه بار و هر بار ۵ میلی‌لیتر به مدت یک دقیقه در دهان نگه داشته و سپس قورت داده شود. این درمان جهت کاهش درد مؤثر است.
8. انواع دهان شویه ها
دهان شویه های گیاهی پرسیکا، میرتکس (Myrtex – عصاره گیاه مورد) و ریوکس (Rivax – عصاره گیاه ریواس) نیز مفید هستند.
9. آفتوژل
آفتوژل یک اختراع جدید در دارورسانی برای بافت مخاطی و درمان آفت دهان است. درد و التهاب زخم‌های دهان را به سرعت کاهش می‌دهد. و این بیماری را در کوتاهترین زمان بهبود می‌بخشد. ماده موثر موجود در این دارو، عصاره گیاه شیرین بیان است که اثرات معجزه‌آسای آن در ترمیم انواع زخم و کاهش التهاب اثبات شده است و برخلاف داروهای کورتیکواستروئیدی که احتمال بروز قارچ در دهان را افزایش می‌دهند، این دارو از رشد قارچ و باکتری در دهان جلوگیری می‌کند.
چطور از بروز آفت ها پیشگیری کنیم؟
پیشگیری همیشه بهتر از درمان است. در حالی که ممکن است به طور کامل از بین بردن خطر ابتلا به آفت ممکن نباشد، اما اتخاذ برخی عادات و تغییرات سبک زندگی می تواند به حداقل رساندن وقوع آن کمک کند. برخی از اقدامات بسیار ساده و کاربردی برای پیشگیری از آفت دهان عبارتند از:
ارتقای بهداشت دهان و دندان
رعایت بهداشت دهان و دندان در پیشگیری از آفت دهان بسیار مهم است. مسواک زدن منظم با مسواک های نرم، استفاده از نخ دندان و استفاده از دهانشویه های غیر تحریک کننده می تواند به تمیز نگه داشتن دهان و کاهش خطر زخم های دهان کمک کند.
تنظیم رژیم غذایی
یک رژیم غذایی متعادل و غنی از ویتامین ها و مواد معدنی برای داشتن سیستم ایمنی سالم ضروری است. ترکیب غذاهای سرشار از ویتامین B12، روی، آهن و فولات، مانند سبزیجات برگ‌دار، حبوبات و گوشت‌های بدون چربی، می‌تواند به پیشگیری از کمبودهای تغذیه‌ای که ممکن است در ایجاد آفت دهان موثر باشد، کمک کند.
مدیریت استرس
از آنجایی که استرس یک محرک شناخته شده برای بروز آفت دهان است، اتخاذ تکنیک های مدیریت استرس می تواند برایش پیشگیری از آن مفید باشد. درگیر شدن در فعالیت هایی مانند ورزش، مدیتیشن، تنفس عمیق، یا دنبال کردن سرگرمی ها می تواند به کاهش سطح استرس و ارتقای رفاه کلی کمک کند.
در نظر گرفتن اقدامات حفاظتی
انجام اقدامات احتیاطی برای جلوگیری از آسیب های دهانی می تواند به پیشگیری از آفت کمک کند. این اقدامات شامل احتیاط در هنگام غذا خوردن، اجتناب از جویدن اجسام سخت و استفاده از محافظ های دهانی در طول ورزش یا فعالیت هایی است که ممکن است خطر آسیب به دهان را به همراه داشته باشد.
👋 برای آگاهی بیشتر از روند درمان بیماری های عمومی دهان و دندان، مطالعه سایر مقالات وب‌سایت آرتمان درمان توصیه می‌شود.
موکوسل دهان چیست و چطور آن را به صورت قطعی درمان کنیم؟
دلایل خون ریزی لثه هنگام مسواک زدن چیست؟ (مهم ترین دلایل)
آبسه دندان و لثه چیست؟ (بررسی انواع آبسه، علائم و نحوه درمان هر کدام)
✅جمع‌بندی و رویکرد پیشنهادی درمانی
درمان آفت دهان تنها به تسکین موقت علائم محدود نمی‌شود، بلکه نیازمند رویکردی جامع، علمی و مستمر است که هم به شناسایی علت‌های زمینه‌ساز بپردازد و هم راهکارهایی مؤثر برای پیشگیری از عود بیماری ارائه دهد. این نوع نگاه همه‌جانبه، تنها زمانی اثربخش خواهد بود که از مرحله‌ی مشاوره تا پایان درمان، پیوستگی و حمایت تخصصی وجود داشته باشد. اگر به دنبال مرکزی هستید که در تمام مراحل درمان — از نخستین جلسه مشاوره تا پایان مسیر — بر این اصول تکیه داشته باشد، در آرتمان درمان آماده‌ایم با همین نگاه از شما میزبانی کنیم.
❓پاسخ به سوالات رایج درباره آفت دهان
آیا آفت دهان مسری است؟
خیر، آفت دهان مسری نیست و از فردی به فرد دیگر منتقل نمی‌شود.
چگونه می‌توان از بروز آفت دهان پیشگیری کرد؟
رعایت بهداشت دهان، مدیریت استرس، تغذیه مناسب و پرهیز از آسیب‌های فیزیکی دهان از مهم‌ترین راهکارهای پیشگیری است.
چه زمانی باید به پزشک یا دندانپزشک مراجعه کنم؟
اگر زخم‌ها بزرگ، بسیار دردناک، مزمن یا مکرر باشند، یا اگر همراه با تب و مشکلات در خوردن و نوشیدن باشند، بهتر است برای بررسی دقیق‌تر به پزشک مراجعه کنید.
آیا غذاهای خاصی می‌توانند آفت دهان را تشدید کنند؟
بله، غذاهای تند، اسیدی و خیلی گرم ممکن است باعث تحریک و درد بیشتر آفت شوند.
آیا آفت دهان ممکن است بعد از درمان دوباره عود کند؟
بله، آفت دهان معمولاً تمایل به عود دارد، مخصوصاً اگر عوامل محرک مانند استرس یا کمبود ویتامین‌ها کنترل نشوند.
درمان قطعی برای آفت دهان وجود دارد؟
در حال حاضر درمان قطعی وجود ندارد، اما با روش‌های دارویی و مراقبتی می‌توان درد و التهاب را کاهش داد و روند بهبودی را تسریع کرد.
دریافت مشاوره و نوبت آنلاین
فیلد های "*" اجباری هستند
مقالات مرتبط
علت شکستن و افتادن لمینت دندان چیست و با لمینت شکسته چه کنیم؟
هرچند که بیشتر افراد با مراقبت اصولی بسیار ساده و
میزان ماندگاری و طول عمر لمینت دندان چقدر است؟
لمینت ها یک درمان دندانپزشکی محبوب برای بهبود ظاهر دندان
چرا برای نصب لمینت نیاز به تراشیدن دندان داریم؟ (بررسی میزان تراش)
یکی از مهم ترین نگرانی های افرادی که قصد انجام
