دلایل خون ریزی لثه هنگام مسواک زدن چیست؟ (مهم ترین دلایل)

خونریزی لثه، که از نظر علمی به عنوان (gingival bleeding) شناخته می شود، یک مشکل شایع سلامت دهان و دندان است. بهداشت ضعیف دهان، به ویژه کنترل ناکافی پلاک، یکی از دلایل مهم خونریزی لثه است. در واقع تجمع پلاک در امتداد خط لثه منجر به التهاب یا ژنژیویت می شود و یکی از مشکلاتی که ژنژویت ایجاد می کند ممکن است خونریزی لثه باشد. این مقاله را بخوانید تا با مهم ترین علل خونریزی لثه و نحوه درمان آن در دندانپزشکی بیشتر آشنا شوید.

🦷 جدول خلاصه عوامل، نشانه‌ها و راهکارهای خونریزی لثه

🧪 علت یا عامل	⚠️ علائم و توضیحات	💡 درمان و پیشگیری
🦠 التهاب لثه (ژنژیویت) + بهداشت ضعیف دهان	قرمزی، تورم، خونریزی هنگام مسواک یا نخ‌دندان، تجمع پلاک	جرم‌گیری، مسواک و نخ‌دندان روزانه، دهان‌شویه آنتی‌باکتریال
💊 داروها + بیماری‌ها (دیابت)	افزایش خونریزی، خشکی دهان، ترمیم آهسته، التهاب	بررسی داروها با پزشک، کنترل قند خون، مراقبت بیشتر از دهان
♀️ تغییرات هورمونی	خونریزی لثه در بارداری، قاعدگی، یائسگی	رعایت دقیق بهداشت دهان، مراجعه دوره‌ای به دندانپزشک
🧵 وسایل و روش‌های نامناسب	نخ‌دندان نامنظم، مسواک زبر، تکنیک اشتباه → تحریک و خونریزی لثه	استفاده از مسواک نرم، نخ‌دندان صحیح، ملایمت در تمیز کردن دندان‌ها
😫 استرس + رژیم غذایی ناسالم	التهاب، تضعیف سیستم ایمنی، کمبود ویتامین‌ها (C، D، K)، ضعف لثه	تغذیه سالم (میوه‌جات، سبزیجات، مکمل‌ها)، مدیریت استرس، ورزش، خواب کافی
🦷 عدم مراجعه منظم به دندانپزشک	پیشرفت بی‌علامت بیماری‌های لثه	ویزیت دوره‌ای (هر ۶ ماه)، تشخیص و درمان زودهنگام

دلایل خونریزی لثه هنگام مسواک زدن چیست؟

1. ژنژیویت

ژنژیویت یک بیماری شایع لثه است که با التهاب لثه مشخص می شود. این بیماری معمولاً به دلیل تجمع پلاک روی دندان ایجاد می شود. پلاک یک لایه چسبناک است که از باکتری ها، ذرات غذا و بزاق تشکیل شده است. هنگامی که پلاک به طور موثر از طریق مسواک زدن و نخ دندان کشیدن منظم حذف نشود، باکتری ها سمومی را آزاد می کنند که بافت لثه را تحریک کرده و منجر به التهاب می شود.

علائم ژنژیویت شامل قرمزی، تورم، حساسیت و خونریزی لثه در حین مسواک زدن یا نخ دندان کشیدن است. در صورت عدم درمان، ژنژیویت می تواند به شکل شدیدتری از بیماری لثه به نام پریودنتیت تبدیل شود که می تواند منجر به از دست دادن دندان شود.

معاینات منظم دندانپزشکی، جرم گیری دندان و رعایت بهداشت دهان و دندان، از جمله مسواک زدن دو بار در روز و نخ دندان کشیدن روزانه، کلید پیشگیری و مدیریت التهاب لثه یا ژنژویت است.

2. مصرف برخی از داروها

انجمن دندانپزشکی آمریکا استفاده از داروهای رقیق کننده ی خون مانند وارفارین، آسپرین و هپارین را یکی از دلایل احتمالی خونریزی لثه می داند. این داروها امکان لخته شدن خون را کاهش می دهند و امکان خونریزی را بالا می برند. همچنین برخی داروهای قلبی ، ضد افسردگی و ضد بارداری نیز می توانند باعث کاهش میزان  بزاق و  خشکی دهان و در نتیجه پیشرفت بیماری های پریودنتال شوند که به نوبه ی خود می توانند علتی برای خونریزی لثه ها باشند.

3. استفاده ی نامرتب از نخ دندان

استفاده نامنظم نخ دندان می تواند منجر به خونریزی لثه شود. به عنوان مثال اگر برای چند روز از نخ دندان استفاده نکنید و سپس برای حذف پلاک میکروبی بین دندان ها، از نخ دندان استفاده کنید ، ممکن است متوجه خونریزی لثه ی خود شوید. البته این مشکل بیشتر از یک هفته طول نمی کشد و با ادامه ی استفاده ی صحیح  و منظم از نخ دندان برطرف می شود.

4. استفاده از مسواک جدید

اگر قبلاً از یک مسواک نرم استفاده می کردید و حال مسواک خود را عوض کرده اید و از مسواکی زبرتر استفاده می کنید، ممکن است با خونریزی لثه های خود مواجه شوید. مسواک های نرم و یا متوسط انتخاب های بهتری جهت حذف پلاک میکروبی هستند.

5. تغییرات هورمونی

تغییرات هورمونی در دوران قاعدگی، بارداری و یائسگی می‌تواند منجر به بروز مشکلات لثه‌ای در زنان شود.

• در مدت زمان کوتاهی قبل از قاعدگی، لثه ها قرمز و متورم شده و با احتمال بیشتر به هنگام مسواک زدن دچار خونریزی می شوند. این مشکلات پس از شروع دوره پریود فروکش می کنند.
• ژنژیویت بارداری در ماه دوم یا سوم بارداری شروع شده و تا ماه هشتم ادامه می یابد. در ژنژیویت بارداری نیز شاهد لثه هایی قرمز و متورم هستیم که به هنگام مسواک زدن دچار خونریزی می شوند. این مشکلات به دنبال تغییرات هورمونی و به دلیل تغییر پاسخ بدن به باکتری ها در این دوران است.
• در دوران یائسگی ممکن است لثه ها کاملا خشک شده و با احتمال بیشتری دچار خونریزی شوند.

به طور کلی تغییرات هورمونی باعث افزایش جریان خون در لثه ها، حساسیت و التهاب لثه ها می شود. مراجعه به دندانپزشک و استفاده ی صحیح و منظم از مسواک و نخ دندان می تواند از این مشکل جلوگیری کند.

6. استرس مزمن

اضطراب و استرس دائمی می تواند سیستم ایمنی بدن را ضعیف کند. استرس موجب التهاب رگ های خونی شده،  آسیب به بافت نرم دهان را موجب می گردد و همچنین  بهبود آن را به تاخیر می اندازد.

7. داشتن بیماری دیابت

در زمان ابتلا به دیابت، قدرت کافی برای مبارزه با باکتری ها وجود ندارد، درنتیجه احتمال بالاتری برای دچار شدن به بیماری های لثه ای وجود دارد. سطح بالای قند خون افراد دیابتی دوره ی ترمیم و بهبودی را در این افراد طولانی تر می کند، که حتی می تواند موجب بدتر شدن بیماری های لثه ای در این افراد گردد.

درمان خونریزی لثه در دندانپزشکی چیست؟

درمان خونریزی لثه در دندانپزشکی به علت زمینه ای و شدت بیماری بستگی دارد. برخی از مهم ترین و رایج ترین روش های درمانی این مشکل عبارتند از:

جرم گیری دندان

دندانپزشک عمومی و متخصص لثه می توانند برای درمان ژنژویت اقدام به انجام درمان جرمگیری دندان کنند. با این درمان پلاک، جرم و باکتری از سطح لثه و دندان پاک می شود و این مساله به کاهش التهاب و بهبود سلامت لثه کمک می کند.

استفاده از دهانشویه های آنتی باکتریال

دهانشویه های آنتی باکتریال تجویزی یا بدون نسخه ممکن است برای کاهش فعالیت باکتری ها و کنترل التهاب لثه توصیه شود بنابراین می توانند به کاهش خونریزی نیز کمک کنند. بسیار مهم است که تنها دهانشویه هایی که دندانپزشک برای این منظور با نسخه تجویز می کند را استفاده کرده و از خود درمانی اجتناب کنید. همچنین استفاده از دهانشویه حاوی الکل می تواند خونریزی را بدتر کند.

مصرف برخی از داروها

در برخی موارد، دندانپزشک ممکن است آنتی بیوتیک یا ژل های آنتی باکتریال را برای هدف قرار دادن عفونت های خاص لثه یا کاهش التهاب و خونریزی تجویز کند.

بهترین دندان، دندان طبیعی خود شماست!

رویکرد ما در مجموعه دندانپزشکی آرتمان درمان انجام درمان به صورت محافظه کارانه و با حفظ حداکثری نسج دندان طبیعی است. اگر به دنبال درمانی اصولی، طبیعی ومحافظه کارانه هستید، با همین نگاه میزبان شما در آرتمان درمان هستیم.

02166003625 09021216575

جرم گیری عمیق و روت پلنینگ

برای موارد پیشرفته بیماری لثه، ممکن است یک روش تمیز کردن عمیق به نام اسکیلینگ و روت پلنینگ انجام شود. این درمان شامل برداشتن جرم و پلاک از زیر خط لثه و و تمیز کردن ریشه دندان برای جلوگیری از رشد بیشتر باکتری است.

جراحی پریودنتال

در موارد شدید، مداخلات جراحی مانند جراحی فلپ لثه، پیوند استخوان یا بازسازی بافت ممکن است برای ترمیم بافت های آسیب دیده لثه و استخوان که در خونریزی لثه نقش دارند مورد نیاز باشد.

راه های پیشگیری خونریزی لثه ها چیست؟

1. مراقبت از دهان و دندان ها

بهترین راه برای کاهش میزان پلاک و جلوگیری از خونریزی لثه ها تقویت و بهبود بهداشت دهان و دندان است. با یک خمیر دندان حاوی فلوراید دو بار در روز دندان های خود را مسواک بزنید و حداقل یک بار در روز از نخ دندان استفاده کنید. اگر لثه های شما به صورت مداوم خونریزی می کنند حتما به دندانپزشک خود مراجعه کنید.

2. استفاده از ابزارهای بهداشتی مناسب

زبری مسواک باعث تحریک لثه ها و خونریزی آنها می شود. انجمن بهداشت دهان و دندان آمریکا (ADA) توصیه می کند از مسواک نرم یا متوسط برای تمیز کردن دندان ها استقاده کنید. گاهی ابزارهای شما مناسبند ولی روش استفاده شما از آنها درست نمی باشد. به یاد داشته باشید که به صورت ملایم و بدون فشار دست مسواک بزنید و از فشار دادن نخ روی لثه و دندان خود بپرهیزید.

3. رژیم غذایی سالم

نقش نوع رژیم غذایی شما در جلوگیری از خونریزی لثه بسیار قابل توجه است. استفاده از غذاهای حاوی مقدار زیادی قند یا کربوهیدات ساده باعث افزایش خطر ابتلا به مشکلات دندان و لثه می شود. سعی کنید در رژیم غذایی خود بیشتر از میوه ها و سبزیجات استفاده نمایید. همچنین مکمل های غذایی حاوی کلسیم ، ویتامین D، ویتامین C، ویتامین K، منیزیم و روغن ماهی نیز می تواند برای استحکام دندان ها و لثه های شما مفید باشند.

از غذا های غنی از ویتامین C می توان به حبوبات، توت فرنگی، گوجه فرنگی و سیب زمینی اشاره کرد و اسفناج، کاهو، دانه های سویا، روغن کانولا و روغن زیتون  از جمله غذاهای غنی از ویتامین K می باشند.

4. ریلکسیشن

استرس موجب بالا رفتن هورمون استرس به نام کورتیزول می گردد. کورتیزول سبب افزایش احتمال التهاب در بدن گردیده که این مسئله لثه ها را نیز شامل می گردد. با متدهای گوناگونی که امروزه برای ریلکسیشن و رهایی از استرس روزمره ارائه می شود، می توان به سلامت بدن و دهان و از جمله لثه ها کمک کرد.

5. مراجعه ی منظم به دندانپزشک

بهتر است هر شش ماه یک بار به دندانپزشک خود مراجعه کنید تا از سالم بودن دندان ها و لثه های خود مطمئن شوید. گاهی بیماری های لثه و دندان در شروع بدون درد می باشند و پس از پیشرفت بیماری آن را احساس می کنید. ولی با مراجعه به دندانپزشک می توانید از پیشرفت بیماری های لثه و دندان خود جلوگیری نمایید.

✅جمع‌بندی نهایی درباره علل و درمان خونریزی لثه

مراقبت از سلامت لثه و جلوگیری از خونریزی آن، نیازمند آگاهی، تشخیص دقیق، و همراهی مستمر یک تیم حرفه‌ای دندانپزشکی است. همان‌طور که در این مقاله دیدید، عوامل مختلفی از جمله بهداشت نامناسب، تغییرات هورمونی، مصرف برخی داروها یا بیماری‌هایی مانند دیابت می‌توانند زمینه‌ساز مشکلات لثه‌ای شوند. اما آنچه تفاوت ایجاد می‌کند، نوع مواجهه با این عوامل و انتخاب مرکزی است که درمان را صرفاً محدود به یک مداخله مقطعی نمی‌داند، بلکه در تمام مراحل مراقبت و درمان، رویکردی علمی، دقیق و انسانی دارد. اگر به دنبال مرکزی هستید که در تمام مراحل درمان — از نخستین جلسه مشاوره تا پایان مسیر — بر این اصول تکیه داشته باشد، در آرتمان درمان آماده‌ایم با همین نگاه از شما میزبانی کنیم.

❓پاسخ به سوالات رایج